1. Tình hình giữa Nga và Ukraine

Vào sáng ngày 24/2 (theo giờ Việt Nam), tổng thống Vladimir Putin thông báo triển khai chiến dịch đặc biệt. Theo thông báo này, Nga khẳng định sẽ tôn trọng chủ quyền của Ukraine, chiến dịch này nhằm bảo vệ người dân Cộng hòa nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng và Cộng hòa nhân dân Luhansk (LPR) tự xưng ở vùng Donbass. Tuy nhiên, trước hành động đó, Ukraine cũng như Châu Âu đồng loạt tuyên bố chỉ trích Nga, bởi họ cho rằng đây là sự vi phạm đối với lãnh thổ của nước này. Từ đó đến nay, nhiều tuyên bố cũng như thông tin giữa hai nước được đưa ra, cùng các hành động kêu gọi từ các nước trên thế giới về vấn đề gìn giữ hòa bình, chấm dứt xung đột.  

2. Sự quan tâm của cộng đồng mạng trước những thông tin về cuộc xung đột 

Trước tình hình chiến sự căng thẳng giữa Nga và Ukraine, tại Việt Nam, các thông tin luôn được cập nhật, bao gồm cả sóng truyền hình cùng các phương tiện mạng xã hội. Bởi, theo các chuyên gia kinh tế dự báo, song song với những thiệt hại từ cuộc chiến nếu xảy ra, kinh tế cả thế giới cũng ảnh hưởng nghiêm trọng, và Việt Nam cũng không nằm ngoài dự đoán. Theo đó, các mặt hàng có thể tăng giá, đặc biệt là giá xăng dầu, kéo theo các mặt hàng khác cũng tăng mạnh. Chính vì thế, các bài viết liên quan tới cuộc xung đột giữa hai nước đều thu hút sự quan tâm của cộng đồng mạng, với hàng nghìn lượt bình luận.

Các phương tiện truyền thông cũng thường xuyên cập nhật tin tức giữa 2 nước trên MXH

Thông tin về giá xăng dầu luôn được chú ý trong nhiều ngày nay

Cùng với đó, hình ảnh của cộng đồng Việt tại Ukraine cũng được quan tâm. Với những thước phim ghi lại cảnh hầm trú ẩm tại Kiev, nhiều người đã cảm thấy lạ lẫm và hoang mang, bởi với thời đại hiện nay, “chiến tranh” là hai từ quá xa lạ. Bên cạnh đó, dưới sức ảnh hưởng của mạng xã hội, các hình ảnh chân thực của hai nước đều được cập nhật, thay vì những thông tin một chiều từ báo chí thế giới. Chúng ta có thể dễ dàng tìm hiểu thông tin về tình hình giữa Nga và Ukraine thông qua các trang thông tin trực tuyến, Facebook hay thậm chí là TikTok.

Tuy vậy, một số thông tin được đăng tải trên MXH đã gặp phải nhiều phản ứng trái chiều bởi sự thiếu nghiêm túc không đáng có. Nhiều tài khoản đã đăng tải những meme hay clip chế về cuộc chiến khiến cộng đồng mạng tỏ ra bất bình, gây ra nhiều tranh luận trên MXH. Nhờ những thông tin bên lề đó, từ khóa về Nga - Ukraine ngay lập tức xuất hiện trên danh sách từ khóa thịnh hành tuần này, với tổng lượt đề cập là 51,500. Đây là lần đầu tiên một sự kiện chính trị trên thế giới xuất hiện trong danh sách từ khóa Social Trending Keywords, điều này đã phản ánh rõ sự quan tâm của giới trẻ ngày nay đã được mở rộng hơn nhờ mạng xã hội, dù mọi thông tin còn nhiễu loạn nhưng sức ảnh hưởng thì không hề nhỏ. 

Một số fanpage lớn bày tỏ cảm xúc về “chiến tranh”

3. Sức mạnh của mạng xã hội

Khác với các cuộc chiến tranh trước đây, câu chuyện giữa Nga và Ukraine có thêm một nhân tố khác đó chính là mạng xã hội. Mạng xã hội đã trở thành vũ khí tuyên truyền, thu hút sự quan tâm cũng như dễ dàng thu hút sự đồng cảm từ dư luận. Có thể thấy, trên địa hạt tuyên truyền thông qua mạng xã hội, Ukraine đang có sự hiện diện tích cực hơn trông thấy. Chính phủ và người dân Ukraine thường xuyên đăng tải dòng trạng thái trên các trang mạng xã hội, đặc biệt là Twitter, từ đó đưa ra các nhận định cũng như cảm xúc về cuộc chiến. Những thông tin này nhanh chóng được khắp thế giới đồng cảm, bởi những hình ảnh các binh sĩ chia tay gia đình, hay người dân trú ẩn trong hầm… đều là điều không ai mong muốn. Cùng với đó tại Nga, chính phủ cũng siết chặt một số nền tảng xã hội, khiến cho các công ty công nghệ cũng đưa ra nhiều chính sách hạn chế mới với nước này. Điều này dẫn đến “sân chơi” mạng xã hội giờ đây dường như đều hướng về Ukraine.

Những video của người dân Ukraine cũng được chia sẻ nhanh chóng trên tài khoản chính thức của Ukraine

Song song, các hoạt động của chính phủ thế giới trên MXH cũng dần được đưa vào “tầm ngắm” của người dùng, mọi động thái đều có thể trở thành chủ đề thảo luận trên Twitter. Không những thế, nền tảng giải trí như TikTok cũng xuất hiện nhiều nội dung liên quan đến cuộc xung đột của Nga và Ukraine, với hàng trăm nghìn bình luận về sự việc. Có thể nói, mạng xã hội đã mang đến một bức tranh chính trị với nhiều thông tin đa chiều, dù có phần nhiễu loạn nhưng lại tạo ra sức ảnh hưởng về truyền thông. Những ảnh hưởng này sẽ dễ dàng mang lại sự đồng cảm cho quốc gia ở thế yếu hơn. 

Tổng thống Ukraine bỏ theo dõi lãnh đạo của Mỹ và NATO trên Twitter khiến cộng đồng mạng xôn xao

Trước đó, một số sự kiện chính trị cũng bắt đầu được truyền thông hóa thông qua mạng xã hội, nổi bật với Tôi Đi Bầu Cử của VTV Digital. Với chiến dịch này, thay vì sử dụng băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền như nhiều năm trước, chúng ta có được cách tiếp cận gần gũi và “gen Z” hơn qua ca khúc Bài Ca Bầu Cử với sự góp mặt của các ca sĩ trẻ có tiếng. Cùng với đó, hình ảnh kết hợp với các comic page của VTV24 cũng thu hút hàng trăm nghìn lượt reacts, hay Quang Đăng với những điệu nhảy thu hút trên TikTok. Chiến dịch này đã cho thấy một góc nhìn mới mẻ hơn khi chính trị được kể thông qua mạng xã hội, mang lại nhiều thành công bất ngờ cùng sức ảnh hưởng lớn tới giới trẻ.

Tuy nhiên, dưới góc độ nào, mạng xã hội vẫn luôn là con dao hai lưỡi, bởi tính xác thực gần như khó có thể kiểm chứng. Chính vì thế, người dùng cần nắm bắt chính xác các thông tin, chia sẻ có chọn lọc, tránh các hiểu nhầm và tranh luận không đáng có giống như thời gian gần đây trên MXH.

Từ tháng 11/2021, The Influencer Vietnam hợp tác cùng YouNet Media, đơn vị tiên phong và dẫn đầu trong lĩnh vực phân tích dữ liệu mạng xã hội (social analytics) tại Việt Nam, để công bố danh sách từ khóa thịnh hành trên mạng xã hội, mang tên Social Trending Keywords.Danh sách sẽ được cập nhật chính thức trên website của The Influencer vào 9h sáng mỗi thứ 3 hàng tuần, cùng với các bài phân tích chuyên sâu về các từ khóa nổi bật nhất. 

Với Social Trending Keywords, The Influencer mong muốn mang đến một công cụ tiềm năng và hữu hiệu để theo dõi về những chuyển động trên mạng xã hội, những xu hướng đang được người dùng quan tâm, từ đó giúp thương hiệu đưa ra những hoạt động truyền thông phù hợp nhất để tiếp cận chính xác đối tượng tiềm năng và khuyến khích họ tương tác với bài đăng của thương hiệu.