1. Bài học từ sự việc Nas Daily: Không định hướng dư luận một cách cực đoan

Đầu tháng 8, chúng ta được chứng kiến màn giảm followers “không phanh” của 1 vlogger nổi tiếng chuyên thực hiện các video về văn hoá các nước, sở hữu 1 fanpage Facebook hơn 20 triệu lượt theo dõi - Nas Daily (Tên: Nuseir Yassin). Sự việc trực tiếp khiến Nas Daily rơi vào cảnh này xoay quanh 2 nhân vật Whang Od (nghệ sĩ xăm mình người Philippines) và Louise Mabulo (đầu bếp - doanh nhân).  Yassin bị cháu gái của Whang Od cho rằng việc đưa khoá học xăm mình của bà Od vào nền tảng học trực tuyến Nas Academy là 1 trò lừa đảo. Sự việc khiến Nas Daily mất đi nửa triệu followers trong vài ngày. Không những vậy, Louise Mabulo, chủ dự án Cacao, “bóc trần” sự thật Yassin từng hợp tác với một gia đình nông dân để làm nội dung về cacao nhưng anh ta hoàn toàn không quan tâm đến cacao hay nông nghiệp mà chỉ cố tạo ra nội dung viral, thu hút sự chú ý, bình luận của dân Philippines. 

Trước sự việc này, cộng đồng mạng Việt Nam cũng dậy sóng bởi trước đây, Nas Daily từng thực hiện video về Việt Nam kết hợp với 2 influencers nổi tiếng: Giang Ơi và Pew Pew. Khi sự việc trên nổ ra, những bằng chứng về việc Nas Daily tuyên truyền, định hướng tư tưởng cực đoan được tung ra. Theo tổng hợp từ AIM Academy - 1 trung tâm đào tạo về Marketing & Communication, Nas Daily từng nói Triều Tiên:

“- Đất nước tệ nhất thế giới: Biệt lập, nguy hiểm và hà khắc nhất thế giới. Triều Tiên không phải nơi để đùa. 

- Đây là một nhà tù khổng lồ. Ở trong đất nước này bạn sẽ thấy sự nghèo khó tột cùng và sự cô lập hoàn toàn. 

- Không có một chút tự do nào. Không wifi, không Facebook. 

…”

Tuy nhiên, những quan điểm này mang tính cực đoan, hệ quy chiếu không tương xứng (giống như đem quả táo đi so sánh to - nhỏ với trái dưa hấu) và không nói đủ sự thật nhằm mang tính định hướng dư luận theo ý muốn. Ví dụ, “biệt lập” không đồng nghĩa Triều Tiên là 1 đất nước “hà khắc”. Hiện tại, Triều Tiên đang trong chế độ thời chiến, bị bủa vây và cấm vận bởi Mỹ và các đồng minh phương Tây - điều này khiến họ có chủ trương “đóng cửa”. Đây là sự thật mà Nas không đề cập đến. Nghĩa là chỉ với việc biệt lập của Triều Tiên, Nas Daily liền mặc định đất nước này nguy hiểm và hà khắc. 

Bên cạnh đó, khi nói về Hàn Quốc, Nas Daily lại hết lời khen ngợi, khẳng định Hàn Quốc là đất nước vô cùng đáng sống và tốt đẹp. Trong khi trên thực tế, Hàn Quốc có tỉ lệ người dân tự tử cao thứ 2 sau Nhật Bản, tư tưởng “trọng nam khinh nữ” nặng nề, môi trường giáo dục đầy rẫy bắt nạt học đường, luật pháp lỏng lẻo trong việc trừng trị tội phạm mại dâm và bảo vệ nạn nhân,... Một lần nữa, Nas Daily định hướng cực đoan và cố ý định hướng dư luận bằng 1 phần sự thật. 

Trước những phân tích về cách làm nội dung của Nas Daily và sự việc đánh mất nửa triệu followers của vlogger này, các influencers/content creators (đặc biệt những người thuộc nhóm publisher, làm về du lịch, văn hoá) có thể rút ra bài học kinh nghiệm lớn:

• Thứ nhất, influencer về du lịch, văn hoá cần có sự tôn trọng trước các nền văn hoá khác nhau. 
• Thứ hai, influencer là người có ảnh hưởng trong cộng đồng nên cần có trách nhiệm với mức độ ảnh hưởng đó. Đặc biệt, những gì influencer nói có khả năng định hình tư tưởng cho một bộ phận không nhỏ. Chính vì vậy, influencer không thể “thích nói gì thì nói” mà nên cẩn trọng trước các phát ngôn. 
• Thứ ba, kiểm chứng thông tin, tránh đưa quan điểm phiến diện nhằm định hướng dư luận một cách cực đoan, thái quá. Trong một thời đại thông tin ngập tràn ở mọi nẻo của mạng xã hội, những nội dung thật và chất lượng mới có sức sống lâu bền.
• Thứ tư, bạn có thể viral và nổi tiếng qua 1 hay 1 vài video sử dụng nhiều “chiêu trò”, nhưng followers sẽ ra đi nếu bạn không tạo ra giá trị thực chất, bền vững. 

2. Bài học từ sự việc The Ordinary fake: Nhận thức đủ về trách nhiệm của influencer

Tháng 6/2021, trên mạng xuất hiện một bài chia sẻ về việc mua phải The Ordinary fake từ 1 shop mỹ phẩm xách tay. The Ordinary là sản phẩm Hàn Quốc nhưng lại có chữ tiếng Việt trên hộp. Sự việc này đã khiến cộng đồng mạng dậy sóng và bàn tán xôn xao. Tất nhiên, sự kiện này không trực tiếp liên quan đến một Influencer cụ thể nhưng khi hàng giả tràn lan, nhiều người đã đặt ra câu hỏi liệu các beauty blogger có thực sự trải nghiệm, kiểm chứng sản phẩm hay họ chỉ affiliate để kiếm tiền hoa hồng. Do đó, không ít các Beauty Influencer hoặc Micro Influencer như Sơn isn’t Blogging, Swatchesbylyn đang làm Affiliate Marketing đã đứng lên giải thích cho cộng đồng followers của họ về hình thức mà họ đang làm. 

Đọc thêm: Kết hợp influencer và affiliate marketing: Lợi ích nhân đôi cho nhãn hàng

Sự việc này trở thành một “lời cảnh báo” dành cho các influencer đã, đang và sẽ làm affiliate marketing: Influencer nên trải nghiệm sản phẩm trước khi giới thiệu đến cộng đồng. Tiền bạc với mỗi người đều đáng giá, thậm chí, nhiều sản phẩm còn ảnh hưởng đến tinh thần, sức khỏe người tiêu dùng nên nếu qua giới thiệu của bạn, họ mua phải sản phẩm kém chất lượng thì họ sẽ không còn niềm tin như ban đầu. Vì vậy họ sẽ khó lòng mua các sản phẩm được bạn giới thiệu trong tương lai.

3. Bài học từ sự việc PR sản phẩm không rõ nguồn gốc: Đừng vì lợi nhuận nhất thời mà đánh mất niềm tin của followers

Cộng đồng mạng Facebook từng dậy sóng bởi những bài PR tiền ảo, sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc từ người nổi tiếng, influencer. Thực tế, câu chuyện này không mới, song vẫn không ít influencer “đi vào vết xe đổ”. Vào tháng 6, khi những thông tin về nghệ sĩ PR tiền ảo, sản phẩm không rõ nguồn gốc trên MXH nhận phải nhiều phản ứng dữ dội từ cộng đồng, vẫn có influencer tiếp tục đi vào con đường này. Ví dụ, ngày 27/06, Phương Mỹ Chi từng phải lên tiếng xin lỗi vì quảng cáo cho sản phẩm trắng da mơ hồ về lai lịch. 

Trước “sai lầm” quen thuộc trên, các Influencer cần làm gì để tránh? Không cần nói xa xôi hay nói quá nhiều, việc đầu tiên influencer cần làm để tránh được tình trạng này là tìm hiểu, nghiên cứu kĩ về sản phẩm qua các kênh thông tin đáng tin cậy trước khi quyết định hợp tác. Bên cạnh đó, influencers cần có sự trải nghiệm và đánh giá sản phẩm trước khi quyết định giới thiệu đến cộng đồng.