Nhắc đến hàng may mặc phi giới tính, chúng ta có thể nghĩ ngay đến trang phục ngoại cỡ (oversize), không form và không định hình... Phụ nữ đã mặc những trang phục truyền thống của nam giới hay trang phục lấy cảm hứng từ đồ của nam giới (ví dụ như boyfriend/ blazer jeans) khá lâu. Tuy nhiên, hiếm khi nào chúng ta thấy nam giới diện đồ ren, bèo nhún hay mặc váy. Hình ảnh này vẫn có, nhưng mọi người thường nhìn nhận nó như một điều gì đó “lạ lạ”. 

Tuy nhiên, hiện nay, xu hướng phi giới tính trong ngành thời trang đang có nhiều chuyển biến tích cực hơn đối với các giới. Hàng loạt thương hiệu ra mắt các bộ sưu tập thời trang phi giới tính, các influencers tích cực lăng xê… Vậy hiện xu hướng này đang ở bước nào trên hành trình thời trang không khuôn mẫu giới và đâu là các tác nhân thúc đẩy xu hướng này? 

1. Toàn cảnh xu hướng thời trang phi giới tính

Các mặt hàng thời trang phi giới tính đang được tìm kiếm nhiều hơn dù Pride Month đã kết thúc, nhấn mạnh nhu cầu về thời trang phi giới tính. Theo dữ liệu mới từ nền tảng mua sắm thời trang toàn cầu Lyst, các tìm kiếm về thời trang bao gồm các từ khóa liên quan đến giới tính đã tăng 33% kể từ đầu năm, trong khi báo chí và phương tiện truyền thông xã hội đề cập đến các thuật ngữ liên quan đến thời trang phi giới tính tăng 46% trong tháng 5/2021. 

Trước đó, những nỗ lực để mang thời trang phi giới tính trở nên rộng rãi hơn đã có những kết quả không khả quan. Ví dụ, cửa hàng thời trang phi giới tính đầu tiên ở Thành phố New York, Dự án Phluid, đã đóng cửa vào năm 2020 và chuyển sang mô hình trực tuyến hoàn toàn; không gian “concept” Agender 2015 của Selfridges dành riêng cho thời trang phi giới tính đã ngừng hoạt động… 

Mặc dù không tránh khỏi những lần “đổ bể”, thời trang phi giới tính đang có nhiều bước tiến mới. Các thương hiệu thời trang phi giới tính lần lượt ra đời, các thương hiệu lớn có động thái ủng hộ xu hướng này:

• Rad Hourani, một trong những nhà thiết kế đầu tiên thành lập nhãn hiệu thời trang trung tính năm 2007, cho biết anh bén duyên với thời trang phi giới tính sau khi tổ chức một cuộc triển lãm nghệ thuật về quần áo màu trung tính - sự kiện được Hourani ví như “một cơn lốc thành công”. Quần áo là một lĩnh vực mà Hourani thể hiện bản thân và tầm nhìn của mình về sự trung lập nói chung. Anh đã miệt mài 13 năm để tạo ra bộ sưu tập thời trang phi giới tính với kích cỡ riêng là từ 0 đến 3. Ví dụ, áo khoác cỡ 2 của Hourani tương đương với cỡ 38 của đàn ông Mỹ, Anh, cỡ 48 của đàn ông Ý; tương đương với cỡ 4 của phụ nữ Hoa Kỳ, 36 của phụ nữ Pháp...

Bộ sưu tập #9 Unisex Rad của Rad Hourani (Ảnh: Models.com)

• No Sesso - nhãn hiệu thời trang do nhà thiết kế Pierre Davis thành lập vào năm 2015 - đang giúp định hình thời trang phi giới tính. Cụm từ tiếng Ý “no sesso” có nghĩa là “no sex/ no gender”. Davis, giống như Hourani, bắt đầu hoạt động của mình như một dự án nghệ thuật trước khi thành lập một bộ sưu tập thời trang phù hợp. 
• Năm 2016, Louis Vuitton đã khuấy động các cuộc thảo luận bằng cách tuyển chọn Jaden Smith cho chiến dịch mùa xuân dành cho phụ nữ của thương hiệu. 
• Năm 2017, Leggett đã ra mắt thương hiệu chính thức cung cấp quần áo tái chế, những món đồ độc nhất vô nhị... Thương hiệu cũng tổ chức các sự kiện tại Tuần lễ thời trang New York và tại Miami Art Basel. Leggett từng nói: “Tôi cố gắng có những bộ quần áo có thể mặc được trên nhiều loại cơ thể.” 
• Năm 2018, nhà thiết kế Willie Norris của thương hiệu Outlier đã ra mắt thương hiệu chuyên nghiệp Willie Norris Workshop của mình và tổ chức show diễn đầu tiên tại thành phố New York. Bộ sưu tập bao gồm các bộ quần áo lấy cảm hứng từ quần áo bảo hộ lao động được điều chỉnh cho phù hợp với các người mẫu. Các người mẫu thuộc nhiều cơ thể và bản dạng giới khác nhau. 
• Các bộ sưu tập Gucci của Alessandro Michele đã không phân biệt giới tính trong một thời gian. Sàn diễn của thương hiệu chào đón cả người mẫu nam và nữ mặc quần áo thay thế cho nhau. Họ đã ra mắt The MX Project, một bộ sưu tập quần áo và phụ kiện dành cho các giới tính. 

Các bộ sưu tập Gucci của Alessandro Michele thể hiện phong cách thời trang phi giới tính

• Nhà thiết kế bền vững Stella McCartney bước vào phân khúc không phân biệt giới tính với StellaShared, dòng sản phẩm unisex xuất hiện vào năm 2020 kết nối thời trang dạo phố tiện ích với kiểu may cổ điển.
• Gần đây hơn, nhà bán lẻ dành cho thanh thiếu niên PacSun đã liên kết với hai nhà thiết kế trẻ, những người sẽ giúp tạo ra một cặp bộ sưu tập phi giới tính cho mùa lễ năm 2021 và công bố kế hoạch giới thiệu một dòng mặt hàng chủ lực không phân biệt giới tính.

Về mặt phản hồi của người tiêu dùng, theo báo cáo từ Lyst, nhu cầu đối với các nhãn hiệu đương đại và không phân biệt giới tính như Wales Bonner, Eckhaus Latta và Hood by Air đã tăng nhanh kể từ đầu năm 2021. Trong khi đó, những món đồ phi giới tính được yêu thích nhiều nhất bao gồm túi tote thuần chay của Telfar, áo sơ mi thêu của Bode và quần lót mới lạ của Gucci, váy Thom Browne ngày càng phổ biến với lượt tìm kiếm tăng 152%.

Váy của nhà thiết kế này cũng đang khơi mào cho xu hướng thời trang wedding năm 2021. Tháng 6/2021, Lyst báo cáo rằng tìm kiếm “váy cưới nam” đã tăng 26% so với cùng kỳ năm ngoái kể từ khi nhân vật David Rose của “Schitt’s Creek” mặc một chiếc trong đám cưới của anh ấy trong phần cuối của loạt phim năm ngoái.

2. Các tác nhân thúc đẩy xu hướng

2.1. Gen Z - Thế hệ vượt qua mọi khuôn mẫu giới

Tại Hội nghị Văn hóa WWD, Rob Smith - founder dự án Phluid - đã sử dụng cụm từ “Gender Unicorn” minh họa cho một cách thích hợp để giải quyết vấn đề giới tính và tình dục. Anh ấy nói về năm điều liên quan đến bản sắc, bao gồm giới tính được chỉ định khi sinh ra, bản dạng giới, biểu hiện giới tính, người mà một người bị thu hút một cách mật thiết và sau đó là người bị thu hút về mặt tình cảm.

Các phần phù hợp với thời trang là bản dạng giới và biểu hiện giới tính. Để bắt đầu, một người có thể được chỉ định một trong ba giới tính khi sinh: nam, nữ hoặc liên giới tính (intersex). Sau đó là bản dạng giới, giới tính một người xác định bản thân và biểu hiện, cách một người ăn mặc để thể hiện bản thân. Smith giải thích rằng khi anh ấy còn trẻ, xu hướng tính dục (sexuality) và sự biểu lộ (expression) được gộp lại với nhau, "nhưng bây giờ tất cả chỉ nhằm tách xu hướng tình dục của bạn với bản dạng giới của bạn."

Rob Smith - sáng lập dự án Phluid

Christina Zervanos, trưởng phòng PR tại Phluid Project, cho biết người tiêu dùng phi nhị nguyên giới - một phổ của bản dạng giới mà không hoàn toàn là nam hay nữ - “chống lại từ unisex, bởi vì nó có từ sex trong đó” và nó nói lên cách một người xác định bản thân phụ thuộc vào xu hướng tính dục. Đồng thời, gen Z cũng đang khao khát loại “ngôn ngữ phi nhị nguyên giới” này. Quan điểm về giới đang thay đổi, đặc biệt là ở những người tiêu dùng trẻ tuổi. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, 35% Gen Z quen thuộc với các đại từ trung tính về giới tính. 

Không ai biết tương lai xu hướng mua sắm sẽ ra sao, nhưng điều chúng ta có thể biết là 56% người tiêu dùng gen Z mua sắm không dựa trên giới tính được chỉ định của họ. Thế hệ này cũng đang dần tham gia vào lực lượng lao động. Đến năm 2030, thành viên trẻ nhất của Gen Z sẽ 20 tuổi. Thế hệ này có sức mua 143 tỷ đô la và tầm ảnh hưởng lên tới 200 tỷ đô la, và đó là trước khi tất cả các thành viên tham gia lực lượng lao động (chia sẻ của Smith).

2.2. Influencer tích cực ủng hộ thời trang phi giới tính

Theo Lyst, “các biểu tượng văn hóa đại chúng đang mở đường cho một tương lai thời trang toàn diện hơn”. Lil Nas X, Billy Porter và Bad Bunny đã diện váy ôm. Sau khi Kid Cudi biểu diễn trên "Saturday Night Live" vào tháng 4/2021 trong bộ váy suông màu trắng, lượt tìm kiếm váy hoa trên Lyst đã tăng 21% trong 24 giờ. Chiếc váy yếm cũng làm tăng 67% số lượt tìm kiếm váy Off-White vào ngày hôm sau. 

Billy Porter diện những chiếc váy lộng lẫy trong các sự kiện lớn (Ảnh: Variety)

Rapper Lil Uzi Vert đã nhận được nhiều lời khen ngợi trên mạng xã hội và các phương tiện truyền thông vì mặc kilt tới trận bóng đá Lễ Tạ ơn Thom Browne vào tháng 11. 

Harry Styles đã có một khoảnh khắc thành công tại Met Gala vào năm 2019 trong chiếc áo sơ mi sheer của Gucci, theo bước chân của Marc Jacobs, người đã mặc chiếc áo Prada sheer tại Met Gala năm 2012. Harry Styles xuất hiện trên trang bìa tháng 12/2020 của Vogue trong chiếc áo choàng Gucci màu xanh nhạt đã khuấy động các tiêu đề tích cực và tiêu cực, nhưng chính đôi giày Gucci mà anh ấy mang tại giải Grammy năm 2021 đã truyền cảm hứng cho việc tìm kiếm phong cách cổ điển tăng 1.500%.

Harry Styles trên tạp chí Vogue danh giá

Cũng trong năm 2021, tại Met Gala, Troye Sivan đã diện chiếc váy ôm sát với những đường cut-out táo báo. Có thể thấy, giọng ca Easy đã thành công gây ấn tượng trước truyền thông với vẻ đẹp phi giới tính. 

Vẻ đẹp của Troye Sivan trong Met Gala 2021

Ngoài các influencers nam, Billie Eilish đã gây chú ý trên mạng vào tháng 6/2021 khi mặc bộ đồ lót thiết kế riêng cho trang bìa tạp chí Vogue của Anh. Lyst cho biết vẻ ngoài đặc trưng của cô với những chiếc áo phông quá khổ tiếp tục ảnh hưởng đến người mua sắm. Các tìm kiếm cho các loại roomy tees đã tăng liên tục trên Lyst kể từ đầu năm và hiện tăng 231% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Ảnh Billie Eilish trên Vogue Anh tháng 6/2021

Đọc thêm: Câu chuyện bình đẳng giới trong ngành influencer marketing

Tạm kết:

Nhìn chung, gen Z, những người trẻ có tư duy hiện đại và cởi mở hơn về vấn đề giới, luôn tích cực trong việc bước ra khỏi khuôn mẫu giới và thể hiện bản thân. Một thế hệ người tiêu dùng và lao động mới đang lên tạo ra những bước chuyển biến tất yếu và xu hướng thời trang phi giới tính là một trong số đó. Như đã đề cập, tương lai của của thời trang phi giới tính là điều không thể khẳng định chắc chắn liệu nó sẽ là xu hướng nhất thời hay trở thành một ngách lớn trong ngành thời trang. Nhưng với sự vào cuộc của cả gen Z, các influencers có tầm ảnh hưởng lớn, các thương hiệu và nhà thiết kế nổi tiếng, tương lai của xu hướng này đang đứng trước nhiều dấu hiệu tích cực.