Stardew Valley là một tựa game nông trại huyền thoại. Không có những pha hành động nghẹt thở hay chiến thắng vang dội, người chơi Stardew Valley hóa thân vào nhân vật chính là một nhân viên chán nản với cuộc sống văn phòng nơi thành thị và được thừa hưởng một nông trại cũ của ông nội ở Stardew Valley. Người chơi hoá thân thành một bác nông dân ở một vùng quê yên bình, với nhiệm vụ hàng ngày là trồng cây, tưới nước, thu hoạch các sản phẩm nông sản,... Theo Statista, tính đến tháng 12 năm 2024, Stardew Valley đã bán được hơn 41 triệu bản trên mọi nền tảng, trong đó PC chiếm phần lớn doanh số (26 triệu). 

Stardew Valley là một ví dụ điển hình của xu hướng “cozy gaming” – những trò chơi online không kịch tính, không súng đạn, mà tập trung vào việc tạo ra trải nghiệm chơi nhẹ nhàng, thư giãn, đơn giản. Điều gì khiến hàng triệu người trẻ đắm mình trong việc... chăm sóc một khu vườn ảo hay điều hành một quán café pixel? Tại sao xu hướng này lại thu hút hàng triệu người chơi? Và nó phản ánh điều gì về mối quan hệ giữa con người với công nghệ? Mời bạn cùng khám phá qua bài viết dưới đây. 

“Cozy Gaming” là gì? 

"Cozy gaming" là một thể loại trò chơi điện tử tập trung vào sự thư giãn, không bạo lực, và mang lại cảm giác dễ chịu cho người chơi. Xu hướng này bắt nguồn từ thể loại life simulation (mô phỏng cuộc sống) và thường bao gồm các hoạt động như thu thập tài nguyên, trồng cây, chăm sóc động vật hoặc xây dựng một thế giới riêng theo ý thích.

CNN mô tả "cozy game" có điểm chung là tạo ra một cảm giác ấm áp và yên bình. Tương tự, Wired nhận định rằng mục tiêu của thể loại này là khơi gợi sự thoải mái, gần gũi, và tĩnh lặng trong tâm trí người chơi. Sự phổ biến của "cozy gaming" đã bùng nổ kể từ năm 2020 (cùng thời điểm với Đại dịch Covid), khi các cộng đồng trực tuyến như subreddit r/cozygamers phát triển nhanh chóng, từ một nhóm nhỏ trở thành nơi tụ họp của hơn 232.000 thành viên. 

Dưới đây là một số đặc điểm phổ biến của “cozy gaming”:

• Dễ tiếp cận, thân thiện với mọi người chơi: Các trò chơi "cozy gaming" có lối chơi đơn giản, dễ thực hiện nhưng vẫn đủ thú vị để giữ chân người chơi. Không có áp lực cạnh tranh, người chơi tự do khám phá và tận hưởng trò chơi theo cách của riêng mình, dù là chơi một mình hay cùng bạn bè.
• Mang lại cảm giác tích cực và an toàn: "Cozy gaming" tập trung vào việc tạo ra cảm giác thoải mái, hạnh phúc sau mỗi phiên chơi, ngay cả khi chỉ kéo dài vài phút. Không có sự căng thẳng hay thất vọng, đây là nơi để người chơi thư giãn và lấy lại năng lượng.
• Mức độ khó nhẹ nhàng: Thay vì thử thách khắc nghiệt, "cozy gaming" ưu tiên sự thư giãn và hài lòng. Người chơi không bị cuốn vào những nhiệm vụ nặng nề hay áp lực thành tích, mà được tận hưởng nhịp điệu nhẹ nhàng của trò chơi.
• Linh hoạt trong định nghĩa: Không có tiêu chí cố định để xác định một trò chơi "cozy." Miễn là trò chơi mang lại cảm giác thoải mái, an yên, nó có thể được xem là "cozy," bất kể phong cách đồ họa hay mức độ thử thách.

Sự phát triển của xu hướng “cozy gaming”

Hãy để những con số này nói với bạn về mức độ phổ biến của xu hướng này. 

Theo Statista, tính đến tháng 12 năm 2024, Stardew Valley – trò chơi nông trại huyền thoại, đã bán được hơn 41 triệu bản trên mọi nền tảng (tương ứng với khoảng ½ dân số toàn Việt Nam). Giá của Stardew Valley có nhiều mức khác nhau, nhưng nhìn chung, dao động từ 15 đến 20 đô la. 

Theo số liệu từ Sensor Tower Store Intelligence, Animal Crossing: Pocket Camp đã thu hút hơn 250 triệu USD doanh thu toàn cầu từ người chơi trên App Store và Google Play. Năm 2020 là năm thành công nhất của trò chơi, với 77,5 triệu USD doanh thu, tăng 23,6% so với 2019, nhờ sức hút từ Animal Crossing: New Horizons và giai đoạn giãn cách xã hội. Tháng 5/2020, game đạt kỷ lục doanh thu tháng cao nhất với 8,4 triệu USD, sau khi ghi nhận 7,1 triệu lượt tải vào tháng 4 cùng năm. Trong trò chơi này, người chơi được mời đến một cuộc phiêu lưu thú vị, nơi họ có thể xây dựng và quản lý khu cắm trại theo ý thích của mình. 

Các cộng đồng trực tuyến tập trung vào các cozy game đã chứng kiến ​​sự tăng trưởng theo cấp số nhân kể từ năm 2020. Felicia W. là một trong những người điều hành r/cozygamers của Reddit. Bắt đầu chỉ như một nơi gặp gỡ cho các game thủ quan tâm đến thể loại trò chơi này, subreddit đã phát triển nhanh chóng mặt, với hơn 232.000 thành viên và hàng chục nhánh tương tự. 

Kennedy R., được biết đến với biệt danh Cozy K, là một influencer nổi bật trong cộng đồng "cozy gaming". Với hơn 600.000 người theo dõi trên TikTok, 260.000 người đăng ký trên YouTube, và một lượng lớn fan hâm mộ trên Twitch, Cozy K đã xây dựng một cộng đồng trực tuyến tích cực và gắn kết. Nội dung của cô tập trung vào những trò chơi nhẹ nhàng, thư giãn cùng lối sống ấm áp, mang đến cảm giác an yên và gần gũi cho hàng trăm nghìn người xem. 

Kris Alexander, phó giáo sư chuyên ngành trò chơi tại Đại học Toronto Metropolitan, chia sẻ với Rolling Stone rằng trong những năm gần đây, sự quan tâm đến thể loại trò chơi này đã tăng lên nhanh chóng. Theo các chuyên gia, điều này phản ánh mong muốn của mọi người trong việc tìm kiếm các trò chơi phù hợp với trải nghiệm văn hóa và cá nhân của riêng mình. Một số người trong cộng đồng gaming không đánh giá cao "Cozy gaming", coi đây là lựa chọn dành cho những người không đủ kiên nhẫn hoặc không muốn học cách chơi các trò phức tạp. Tuy nhiên, các game thủ "cozy" khẳng định rằng đây không phải là việc tìm kiếm sự dễ dàng nhất. Thay vào đó, trong một thế giới trò chơi thường ca ngợi sự loại trừ, những game thủ yêu thích sự bình yên đang tự tạo không gian riêng cho mình – một cộng đồng nơi họ thực sự thuộc về.

Tại sao xu hướng cozy gaming phát triển mạnh? 

1, Cảm giác thuộc về

Trên thực tế, những trò chơi được coi là "cozy" hay mang tính thư giãn không phải là điều mới mẻ — một số ví dụ đầu tiên, như Little Computer People và Harvest Moon, đã ra mắt từ những năm 1990. Điều mới mẻ trong giai đoạn gần đây là cộng đồng (community) xung quanh các trò chơi này. Ngay cả thuật ngữ "cozy games" cũng được xây dựng bởi cộng đồng, và điều này đã giúp những “cozy games" trở thành một điểm khởi đầu cho nhiều người, dù ở độ tuổi nào, muốn bắt đầu chơi game nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu.

Một người chơi chia sẻ với trang Rolling Stone.

"Đôi khi, bạn chỉ muốn loanh quanh trong một thị trấn nhỏ dễ thương mà bạn đã tỉ mỉ trang trí. Tôi và rất nhiều người khác không thực sự muốn, sau một ngày dài mệt mỏi, tăng vọt nhịp tim của mình trong các trò chơi bắn súng góc nhìn thứ nhất đầy cạnh tranh. 

"Trước đây, tôi chỉ cảm thấy như mình là một người tình cờ chơi game, và những trò chơi tôi yêu thích dường như không ai nhắc đến. Nhưng bây giờ, tôi cảm thấy như đã có một chỗ đứng trong thế giới trò chơi để thực sự nhận ra bản thân là một gamer. Giờ đây, trải nghiệm này mang tính cộng đồng nhiều hơn”

2, Giải tỏa căng thẳng

Trở thành một game thủ "cozy" không chỉ dừng lại ở việc mua hay tải về một trò chơi mới. Theo Em W., nhà sáng tạo đứng sau tài khoản TikTok @wisteriem, sự phổ biến của "cozy gaming" đã mở rộng ảnh hưởng của nó sang các khía cạnh khác trong thế giới game, đặc biệt là trong cách thiết lập không gian chơi. Người chơi giờ đây cá nhân hóa góc chơi game của mình với phong cách nhẹ nhàng, yên bình như "garden chic," thay cho ánh sáng đỏ rực kiểu Darth Vader truyền thống. Xu hướng này thu hút sự chú ý của các công ty phụ kiện, khi họ bắt đầu cung cấp các sản phẩm phù hợp với thẩm mỹ mới này.

Em W., chia sẻ: "Nhiều người trong chúng ta, những ai yêu thích 'cozy gaming', đang tìm lại cảm giác hoài niệm từ những trò chơi tuổi thơ. Bây giờ, khi đã trưởng thành và có khả năng tài chính, chúng ta dùng điều đó để chữa lành bản thân, tạo ra góc chơi game trong mơ và tận hưởng những trò chơi lành mạnh như một cách chăm sóc bản thân, giảm bớt căng thẳng từ những áp lực của cuộc sống người lớn."

Một nghiên cứu năm 2021 so sánh mức độ căng thẳng của sinh viên đại học khi chơi trò chơi Flower – nơi người chơi hóa thân thành cơn gió, dẫn dắt một cánh hoa bay qua không trung – với những người tham gia một buổi thiền chánh niệm. Kết quả cho thấy cả hai nhóm đều có sự giảm đáng kể các chỉ số sinh lý liên quan đến căng thẳng (như nhịp tim và huyết áp). Giáo sư Michael Wong, Ph.D., tác giả của nghiên cứu, cho biết rằng âm nhạc nhẹ nhàng, chủ đề thiên nhiên, cách chơi đơn giản và độ khó vừa phải của Flower chính là những yếu tố giúp giảm căng thẳng hiệu quả.

Nhà tâm lý học chuyên sâu được cấp phép và CEO của Geek Therapeutics, Tiến sĩ Anthony Bean thường xuyên sử dụng trò chơi điện tử trong công việc với bệnh nhân. Ông cho biết, khi dành thời gian tham gia vào một hoạt động mang lại sự bình yên và cảm giác thành tựu, bệnh nhân của ông thường cải thiện được lòng tự trọng và nhận thức về bản thân. Việc khai thác sự tập trung tĩnh lặng mà thiền định khuyến khích đã tạo ra một nơi trú ẩn ảo, nơi bạn có thể hiện diện và buông bỏ mọi lo lắng.

Nhiều chuyên gia tâm lý chia sẻ, Chơi là một phần thiết yếu của con người và đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe tinh thần. Game có thể trở thành "cánh cổng ảo" giúp bạn đạt được điều bạn thiếu trong thế giới thực, từ sự bình yên, hỗ trợ xã hội, đến cách giải tỏa cảm xúc một cách an toàn.