Nếu bạn chưa biết thì Xoài Phạm (tên thật Phạm Phương Cẩm Tú, SN 2001) là nhà sáng tạo nội dung, TikToker với nhiều clip tự đóng, review vui vẻ, hài hước. Phong thái trình diễn cuốn hút cùng cách xử lý tình huống mượt mà của Xoài Phạm khiến khán giả thích thú theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội. 

Mới đây, Xoài Phạm dấn thân sang thị trường livestream bán hàng, trở thành nhà bán hàng được mọi người tin tưởng cùng hình thức bán hàng chuyên nghiệp trên các sàn thương mại điện tử. Ban đầu, được chú ý bởi việc được đích danh streamer PewPew ưu ái gọi tên “bản hợp đồng số 1”, cho tới nay Xoài Phạm đã chứng minh được thực lực của bản thân bằng việc “cầm trịch" nhiều phiên live lớn, kéo dài nhiều giờ đồng hồ cùng các nhãn hàng nổi tiếng. 

Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về công việc livestream bán hàng từ chính insight của một KOS (Key Opinion Sales) và hành trình cô bạn Xoài Phạm “quay xe", dũng cảm dấn thân vào một lĩnh vực mới trên thị trường Influencer Marketing.

“Lời mời từ anh PewPew đã mở ra rất nhiều sự phỏng đoán về khả năng của mình”

Khoảng 1-2 năm trước, Xoài Phạm được mọi người biết đến với vai trò là một diễn viên/VJ hài hước, dễ thương tại VNGAG. Điều gì đã khiến Xoài “quay xe", chuyển hướng sang một lĩnh vực hoàn toàn mới, trở thành một KOS (Key Opinion Sales)? 

Đối với Xoài thì không phải “quay xe", bởi mình chưa tới đích hay chưa là ai để quay đầu cả, quyết định này chỉ là mình rẽ sang một hướng khác thôi. Cơ hội đến với mình sau khi anh PewPew tình cờ xem được một video của mình trên TikTok. Có lẽ anh Pew thấy được một điều-gì-đó tiềm năng ở mình nên đã liên hệ, hẹn gặp để trao đổi về công việc, giới thiệu và mời mình vào công ty của anh - nơi chuyên đào tạo talent có thể vừa livestream bán hàng, vừa sáng tạo nội dung và định hướng những dự định trong tương lai.

Mình mất khoảng hai tháng để suy nghĩ, phân vân giữa hai hướng lựa chọn, một là tiếp tục sáng tạo và sản xuất nội dung tại VnGAG và hai là chuyển sang hướng livestream bán hàng, bắt đầu một hành trình hoàn toàn mới. Mình đã gắn bó ở VnGAG 3 năm, coi đồng nghiệp như người thân trong gia đình nên nếu rời đi sẽ rất buồn và tiếc.

Tuy nhiên, mình cũng muốn thử sức trong lĩnh vực mới, tham gia thực chiến livestream bán hàng để biết đây là công việc như thế nào. Lời mời từ anh PewPew đã mở ra rất nhiều sự phỏng đoán về khả năng của mình, mình không biết có thể làm gì và có thể là ai. Chính vì vậy, cuối cùng mình quyết định trao cho bản thân cơ hội khám phá chính mình, thử sức với một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ - với cả mình và cả thị trường. 

Và cuộc sống của bạn sau đó như thế nào? 

Chắc hẳn mọi người đã từng nghe về Thuyết Bốn lò lửa (The four burners theory), mỗi lò biểu tượng cho một mặt của cuộc sống: Lò thứ nhất là gia đình, lò thứ hai là bạn bè (hoặc các mối quan hệ xã hội nói chung), lò thứ ba là sức khoẻ, lò thứ tư là công việc. Thuyết Bốn lò lửa cho rằng: “Để thành công, bạn phải tắt đi một trong bốn lò. Để thành công xuất sắc, bạn phải tắt đi hai trong số bốn lò”. Và ở giai đoạn này, em tự xác định bản thân sẽ chú trọng tuyệt đối và dành toàn bộ tất cả những gì mình có cho công việc. 

Sau khi chuyển từ việc làm VJ/ sản xuất nội dung sang livestream bán hàng, bước đầu tiên là mình phải dành toàn bộ thời gian để học, thường xuyên luyện tập để tự tin xuất hiện trước livestream và tư vấn sản phẩm cho khách hàng. Bởi lẽ, tệp người xem cũng chính là tệp khách hàng chính của mình khá trẻ, các bạn gần như đều có thói quen online và mua hàng vào khoảng thời gian khuya muộn. Vậy nên những buổi livestream của mình đều kết thúc trong khoảng từ 1h tới 3h sáng. Việc này dẫn đến sự thay đổi hoàn toàn về mặt thời gian cũng như thói quen trong cuộc sống của mình.

Đổi lại, mình tiếp thu thêm rất nhiều kiến thức mới, được trải nghiệm công việc như một nhà bán hàng chuyên nghiệp và có thêm những mối quan hệ mới chất lượng. Mình nghĩ bất cứ sự thay đổi nào cũng sẽ có hai mặt và mình đều trân trọng, tích cực coi chúng như những bài học đáng quý trong cuộc sống để tự hoàn thiện bản thân. 

Sau một thời gian trải nghiệm, đã có khoảnh khắc nào khiến Xoài nhận ra bản thân thực sự thuộc về công việc này? 

Trong lúc livestream bán hàng, một cách rất tự nhiên - mình vẫn luôn có thể pha trò, lồng ghép một số tình huống hài hước vào quá trình tư vấn sản phẩm. Ngoài những bình luận yêu cầu tư vấn, mình rất hạnh phúc khi đọc được thêm một số nhận xét từ khách hàng như: “Bạn này hài hước quá, vừa bán hàng vừa kể chuyện…”. Từ những khoảnh khắc ấy, mình nhận ra bản thân vừa có thể bán hàng, vừa tự diễn xuất, kết hợp cả hai thứ mình thích trong một công việc. 

Xoài đã từng gặp sự cố trong lúc livestream?

Chắc chắn là có, vì phát sóng trực tiếp nên có rất nhiều vấn đề liên quan đến kỹ thuật, sản xuất hoặc dù có chuẩn bị trước cũng rất khó tránh khỏi. Thậm chí có lần, Xoài phải dùng điện thoại để livestream suốt năm tiếng đồng hồ, may mắn vẫn được mọi người yêu thương và ở lại ủng hộ. Hoặc đôi khi, Xoài sẽ gặp những bình luận phản ánh tiêu cực về sản phẩm mình đang bán trong livestream hay voucher dành cho khách hàng chưa kịp lên trong phiên live, sản phẩm mẫu chưa kịp về để kiểm tra trực tiếp trên sóng cho khách hàng. 

Trên cương vị là một nhà bán hàng, mình luôn mong muốn đem tới cho khách hàng những sản phẩm thật sự chất lượng với mức giá hợp lý nhất tại phiên livestream của mình. Chính vì thế, khi gặp phải những sự cố liên quan đến sản phẩm hay nhãn hàng trong phiên livestream, mình thường đọc to, rõ ràng vấn đề khách hàng phản ánh, ghi nhận và báo lại trực tiếp cho đội ngũ chăm sóc khách hàng của thương hiệu để nhanh chóng liên hệ và đưa ra phương án giải quyết.

Thực tế, những bình luận này là cơ hội để mình thể hiện kỹ năng của bản thân. Mình không trốn tránh hay ngó lơ mà trực tiếp giải quyết bởi những chia sẻ của khách hàng cũng là cách để Xoài hiểu hơn về sản phẩm. Trong các phiên live sau nếu có trường hợp tương tự, mình cũng tư vấn khách cẩn thận, kỹ càng hơn. 

Bên cạnh đó, đối với những sự cố liên quan đến kỹ thuật, ví dụ mất tiếng, mất mạng,... cần thời gian để kiểm tra và xử lý, mình cũng phải thật bình tĩnh, tuyệt đối không được rối để ảnh hưởng đến tinh thần của cả team, dẫn đến việc kéo dài thời gian xử lý các vấn đề.

Tôi đã từng theo dõi các phiên livestream kéo dài của bạn, đặc biệt là những phiên Megalive kéo dài nhiều giờ đồng hồ. Bạn đã chuẩn bị thế nào để giữ được năng lượng tốt, bình tĩnh xử lý các sự cố, đồng hành cùng khán giả và người tiêu dùng tới cuối phiên livestream?

Thứ nhất, do trước đây từng là một diễn viên Kịch trong Đội Kịch của Trường Đại học nên mình đã tích lũy cho bản thân một số kinh nghiệm xử lý tình huống. Những sự cố trên sân khấu như mất tiếng micro, đạo cụ chưa kịp ra hoặc bạn diễn quên thoại đã rèn luyện cho mình sự bình tĩnh để đem vào công việc hiện tại. 

Thứ hai, do công ty và team không đặt nặng áp lực về mục tiêu doanh số trong các phiên live nên mình livestream với tâm thế thoải mái, vô tư nên có thể bình tĩnh xử lý các tình huống mà không căng thẳng. 

Thứ ba, mình và đồng đội luôn chuẩn bị cho những phiên live lớn trước đó ít nhất một tháng. Mọi người trong team sẽ chuẩn bị mọi thứ liên quan đến phiên live còn mình sẽ chuẩn bị sức khỏe, năng lượng và giọng nói. Trước mỗi phiên live mình đều dành thời gian đầy đủ cho việc nghỉ ngơi, ăn uống, tập luyện. Thêm nữa, trong các phiên live dài 9 tiếng, 12 tiếng hay thậm chí là 15 tiếng, mình có khách mời hỗ trợ nên sẽ không phải nói liên tục suốt nhiều giờ đồng hồ.

Xoài vừa nhắc tới việc công ty không đặt nặng mục tiêu doanh số cho bạn? Điều này diễn ra cả trong những phiên live lớn? 

Đúng vậy, sự thật là công ty chưa bao giờ đặt KPI cho các buổi livestream của mình, từ phiên nhỏ tới phiên lớn. Khi quyết định mở một buổi livestream, KPI thường do chính mình tự đặt ra. Thú thật, mình cũng sẽ tự áng chừng một con số nào đó phù hợp với khả năng của bản thân chứ không quá nặng nề. 

Điều này đôi khi cũng dẫn đến câu chuyện “không về số” khiến mình hơi buồn một chút. Nhưng mình không nản một chút nào vì mình biết có thể sản phẩm hôm đó chưa đủ thú vị, hữu ích với khách hàng, giá và mã giảm trong phiên live ngày hôm đó chưa đủ hấp dẫn.

Có thể thấy, livestream bán hàng đang trở thành xu hướng mua sắm chủ đạo của người tiêu dùng Việt Nam. Tuy nhiên Xoài có nghĩ, mình sẽ vẫn livestream như hiện tại trong vòng 5,10 năm tới? 

KOS (Key Opinion Sales) dần được nhìn nhận như một công việc chính thức tại nhiều quốc gia trên thế giới, điều đó chứng minh rằng tiềm năng của công việc này còn kéo dài hơn nữa. Bởi vì sàn thương mại điện tử sẽ gắn liền với thói quen mua sắm của thế hệ hiện đại sau này. Hiện tại Xoài 23 tuổi, là một cô gái với hình ảnh vui vẻ, thích làm đẹp và chăm sóc bản thân. 5,10 năm tới - mình dần trưởng thành, trở thành một người vợ, một người mẹ gắn liền với hình ảnh gia đình, con cái, mình sẽ bán những sản phẩm ở ngành hàng này. 

Mình tin rằng bản thân sẽ theo đuổi công việc livestream bán hàng tới khi không còn sản phẩm nào phù hợp với mình nữa.

Lời mời về công việc này đã mở ra cho bạn nhiều sự phỏng đoán về bản thân. Cho tới hiện tại, sau 9 tháng trải nghiệm - bạn đã tự trả lời được những câu hỏi dành cho chính mình khi ấy?

Ngày ấy mình đặt ra cho bản thân hai câu hỏi lớn là: “Mình có thể làm được không?” và “Mình có thể làm tốt không?”. Với câu hỏi đầu tiên, hiện tại mình hoàn toàn tự tin trả lời rằng có, mình đã làm được. Mình đã bước ra khỏi vùng an toàn để dấn thân vào một công việc mới, một thị trường mới. 

Với câu hỏi thứ hai, mình nghĩ hành trình mình gắn bó với nghề này còn rất dài, quãng đường mình vừa đi qua chỉ là những bước chân đầu tiên. Vậy nên, để trả lời được câu hỏi này, mình cần thêm nhiều thời gian hơn để tự đánh giá cũng như khám phá thêm những giới hạn mới của chính mình. 

“Điều này tệ thật, nhưng mình kệ nó đi!”

Song song với việc miệt mài cùng các phiên livestream lớn, chúng ta vẫn thấy một YouTuber Xoài Phạm chăm chỉ sáng tạo nội dung. Chuyển đổi từ dạng nội dung ngắn TikTok sang dạng nội dung dài YouTube, Xoài có gặp nhiều khó khăn?

Cá nhân Xoài là một người rất thích… nói, thích được chia sẻ với mọi người nên việc chuyển từ dạng nội dung ngắn sang sản xuất video dài với mình không có quá nhiều khó khăn. Có lẽ người gặp khó khăn ở đây là team media của mình, mọi người phải vất vả quay, hậu kỳ nhiều hơn. 

Có vẻ Xoài phân bổ khá rõ ràng nội dung trên các nền tảng của mình?

Đúng là như vậy. Trước đây ở nền tảng TikTok, mình thường chia sẻ các clip giải trí. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, khi TikTok là nền tảng live stream bán hàng chính thì mình phải xếp lịch lên clip thông báo lịch các phiên live, các sản phẩm và nhãn hàng sẽ xuất hiện trong live stream,... Đồng thời, để phục vụ cho việc bán hàng trong các phiên live, mình cũng phải đăng tải những video trực tiếp trải nghiệm sản phẩm, đánh giá chất lượng các sản phẩm. 

Từ đó, đôi khi các bạn muốn tìm đến kênh TikTok của mình để giải trí sẽ không còn thấy những video diễn xuất vui vẻ, hài hước như trước nên mình làm thêm nội dung trên kênh YouTube. Dù yêu thích việc đứng trước máy quay nhưng mình không phải người lạm dụng diễn xuất. Ở kênh YouTube, mình đưa những hình ảnh hàng ngày, chân thật nhất của mình lên video. Khác với Xoài Phạm nói to, mạnh mẽ, dõng dạc trên TikTok khi livestream, Xoài Phạm ở YouTube mang đến cho người xem cảm giác nhẹ nhàng, tự nhiên và dễ chịu. 

Xoài có từng cảm thấy nhớ khoảng thời gian được diễn xuất ở VNGAG trước đây?

Trừ mối quan hệ yêu đương khi lên hình với anh Lê Minh thì mọi thứ ở VNGAG đều rất thật, đều là cuộc sống hàng ngày của chúng mình. Chính vì vậy, khi nhìn lại quá khứ mình sẽ cảm thấy rất lưu luyến. Tuy vậy, mình biết bây giờ VNGAG vẫn luôn trìu mến, yêu thương và ủng hộ Xoài. Mọi người ở VNGAG luôn xuất hiện khi mình cần, thậm chí mình chưa ngỏ lời mọi người vẫn sẵn sàng giúp đỡ. 

Bên cạnh đó, môi trường và đồng nghiệp ở POPO cũng khiến mình cảm thấy được yêu thương rất nhiều. Sếp PewPew luôn tâm lý và tình cảm với nhân viên, môi trường thoải mái, đồng nghiệp thân thiện. Mình cảm thấy rất biết ơn và may mắn khi luôn được làm điều mình thích, việc mình giỏi trong những môi trường lành mạnh. 

Nếu trước đây bạn phải đầu tư rất nhiều chất xám cho kịch bản và diễn xuất thì bây giờ bạn cần hiểu sản phẩm và hiểu khách hàng. Xoài cảm thấy hướng đi nào, bạn được là chính mình?

Quá khứ, hiện tại và tương lai dù đi con đường nào thì Xoài vẫn luôn được là chính mình. Đây chính là điều mà ông trời ưu ái cho Xoài khi luôn may mắn gặp được những cơ hội tốt, không cần thay đổi bản thân quá nhiều để thích ứng. Mỗi công việc đều đưa đến cho Xoài những cơ hội, trải nghiệm, bài học khác nhau, ví dụ như ở công việc hiện tại, Xoài được biết cách ghi nhớ tên và đặc điểm của các sản phẩm, kiến thức chuyên sâu của từng loại mỹ phẩm và cách ứng biến khi gặp những vấn đề khi livestream.

Xoài thường đối diện với những bình luận tiêu cực thế nào, khi đang livestream chẳng hạn?

Thú thật, đọc được những bình luận tiêu cực về cuộc sống cá nhân khi đang livestream, mình cũng để ý và thoáng phân tâm. Tuy nhiên, trên sóng trực tiếp, mọi người sẽ bình luận liên tục, một bình luận có thể trôi đi trong khoảng 0.01s. Ngoài những bình luận tiêu cực ra còn rất bình luận hỏi về sản phẩm, yêu cầu tư vấn,... nên mình có thể nhanh chóng lấy lại sự tập trung để tiếp tục tư vấn cho khách hàng. Nhưng nếu mọi người bình luận nhiều về một vấn đề, mình sẽ giải đáp trực tiếp trên livestream. 

Cuối cùng, trên hành trình này, bài học lớn nhất bạn đã rút ra là gì? 

Một bài học mình rất tâm đắc và khắc cốt ghi tâm trên hành trình trưởng thành của mình là tính chất mọi vấn đề trong cuộc sống đều phụ thuộc vào suy nghĩ của mình, bình yên hay sóng gió, sai hay đúng, tốt hay xấu đều do cách mình nhìn nhận. Theo đuổi công việc sáng tạo nội dung và bán hàng, mình luôn phải tiếp xúc với nhiều luồng thông tin mỗi ngày, cả tích cực và tiêu cực. Từ đó, điều quan trọng nhất là mình phải tự điều khiển suy nghĩ của bản thân, nếu những chuyện bên ngoài, những yếu tố khách quan không ảnh hưởng đến mình thì… mình kệ chúng đi! 

Bên cạnh đó, nỗ lực và chăm sóc sức khỏe phải song song với nhau. Tuổi trẻ cần nỗ lực cho tương lai nhưng sức khỏe cũng chính là yếu tố quan trọng để thúc đẩy cho sự nỗ lực của mình. Chúng ta luôn cần có khoảng nghỉ để có thể đi đường dài. Cảm ơn mọi người đã đồng hành cùng Xoài trên hành trình “nỗ lực" này, chúc mọi người có thật nhiều sức khoẻ để chúng ta có thể đồng hành cùng nhau lâu dài hơn nữa!

Cảm ơn Xoài Phạm vì đã chia sẻ góc nhìn thực tế về một ngành nghề mới trên thị trường Influencer Marketing, chúc bạn gặp thật nhiều may mắn trong cuộc sống và công việc.