Tôi bắt gặp Minh Châu vào một ngày giữa năm 2023 trên TikTok, trong video cô bạn vừa khóc vừa mếu máo kể chuyện. Điều kỳ lạ là chỉ vài phút sau đó, cô bạn ngay tức thì có thể nín khóc, nấu ăn và tích cực trở lại. Chính sự biến đổi cảm xúc “nhanh như chớp” đó đã khiến tôi tò mò và bấm nút theo dõi cô bạn, để chúng tôi có buổi trò chuyện về hành trình Trần Hà Minh Châu học cách biết ơn, lớn lên và trưởng thành cùng TikTok.

“Em không là một food reviewer đâu chị ạ, em có tình yêu với nhiều thứ hơn thế nữa!...” - Minh Châu thốt lên ngay sau khi chúng tôi chào hỏi nhau đầu buổi phỏng vấn. 

Châu bắt đầu công việc sáng tạo nội dung trên TikTok như thế nào?

Em bắt đầu làm TikTok nghiêm túc từ tháng 12 năm 2022. Tuy rằng từ cột mốc đó, tần suất ra video của em nhiều hơn nhưng em không muốn coi đây là “nghề” của mình, tức là em không muốn làm một nhà sáng tạo nội dung, chỉ đơn giản là em yêu thích công việc sáng tạo nội dung. Việc gác những danh xưng sang một bên giúp em thấy mọi thứ dễ dàng và bản thân cũng sẵn sàng đi xa với TikTok hơn. 

Em rất yêu cảm giác tổng hợp lại tất cả những gì mình đã trải qua thành một thước phim và mày mò nhiều cách hậu kỳ mới lạ để khi hoàn thành, mình nhìn vào đó và tự hào: “Ôi ai quay mà đẹp thế, ai dựng mà đỉnh thế này!”. Em có thể dành hàng tiếng để hậu kỳ một cảnh chỉ đúng…01 giây nhưng em rất thích, em tận hưởng công việc này như một sở thích, một đam mê. 

Ngay từ đầu, Châu đã định hình được hình ảnh mình muốn xây dựng trên TikTok chưa? Và Châu đã bao giờ hoài nghi về định hướng hình ảnh cá nhân của mình?

Cho tới gần đây, em vẫn cảm thấy hoang mang và mất định hướng. Em là một người thích rất nhiều kiểu quay, hậu kỳ, nội dung… đến nỗi nhiều khi em thấy kênh của mình loạn hết cả lên. Mỗi lần các bạn khán giả nhận ra sự thay đổi ở em, các bạn bình luận là thấy Châu khác quá, không nhận ra Châu nữa,... là em lại buồn thiu. Tất nhiên việc xây dựng thương hiệu cá nhân rất quan trọng nhưng em lại vô định trong việc xác định mình muốn gì, mình là người như thế nào, mình có tính cách gì, mọi người thích mình vì điều gì,... Khoảng thời gian đó em tiêu cực lắm. 

Cho tới khi em thử xem lại những video đã từng viral trên kênh và nhận ra điểm chung là chúng rất vui. Vậy là có vẻ mọi người thích em vì em vui vẻ, em… ngố (cười). 

Nhưng Châu cũng thích những video đó chứ?

Bất cứ nội dung nào em làm, em đều rất yêu. 

Một ngày của người thích sáng tạo nội dung sẽ diễn ra như thế nào?

Có một khoảng thời gian em cảm thấy mỗi ngày trôi qua thật nhàm chán, đúng lúc đó em bắt gặp cuốn Cứ Làm Đi! (​​Austin Kleon). Trong cuốn sách này có một đề mục là: “Mỗi ngày đều là một ngày chuột chũi” kể về câu chuyện của chàng trai mắc kẹt trong một ngày cứ lặp đi lặp lại vô cùng nhàm chán và phải tìm mọi cách để thoát ra. Trong đó liệt kê rất nhiều phương pháp giúp chúng ta cân bằng cuộc sống, thực ra không phải ngày nào cũng là ngày điểm 10, có những ngày chỉ… 5 điểm thôi nên mình phải học cách để cân bằng chúng. 

Em chuẩn bị hai cuốn sổ: sổ kế hoạch theo tuần cho những công việc lớn và sổ danh sách những việc cần làm trong ngày. Ví dụ trong một tháng em sẽ nhận khoảng 5-6 lời mời hợp tác từ các nhãn hàng rồi chia đều cho các tuần, tức là mỗi tuần khoảng 1-2 video quảng cáo. Vậy là với sổ tuần, em sẽ ghi ra ngày nào trong tuần cần trả bản nháp cho nhãn hàng, ngày nào cần đăng video,... Song song với đó, em sẽ sắp xếp những đầu việc chi tiết cho từng ngày trong cuốn sổ còn lại để có thể bám sát kế hoạch, hoàn thành những công việc đã đề ra.

Có vẻ Châu là người khá kỷ luật?

Thực tế thì ngược lại. Em nghĩ có hai điều giúp em bám sát vào kế hoạch đã đề ra. Đó là em rất yêu thích sáng tạo và không coi đó là một nghề. Em chỉ nghĩ đơn giản là mình thích làm, làm cũng tốt và được mọi người ủng hộ thì mình cứ làm thôi. Cho đến cuối ngày, người duy nhất chịu trách nhiệm cho cuộc sống của em chính là bản thân em. Điều còn lại là vì em thích kích hoạt hormone Dopamine - bằng cách đánh dấu hoàn thành những đầu việc đã đề ra, cuối ngày hoặc cuối tuần tổng kết lại, mình sẽ thấy đã làm được rất nhiều việc, hạnh phúc cực kỳ! 

Có điều gì khó trong công việc sáng tạo nội dung của Châu hiện tại?

Một lần sáng tạo là thêm một lần em đấu tranh nội tâm. Đấu tranh với mặt trái của việc sáng tạo nội dung: Những bình luận tiêu cực. Trước đây em thấy rất khó hiểu tại sao mọi người lại chọn cách bình luận nặng nề như thế, cả ở kênh của em và kênh của các bạn creators khác, có lẽ họ phải ghét mình lắm thì mới có thể buông những lời như vậy? Nhưng sau khi đọc xong cuốn “Hiểu về trái tim” của thầy Minh Niệm, em mới hiểu rằng con người ta luôn có tâm tham và tâm chống đối. Ở thời điểm xem video, người ta cảm thấy bắt buộc phải đưa ra ý kiến vậy thôi chứ tới cuối ngày, không ai nhớ rằng mình đã nói, đã viết những gì. Em cũng tôn trọng những ý kiến của họ, mình xem lại thấy sai ở đâu thì sửa ở đó và sửa một cách triệt để. Ví dụ như cách em phát âm, ngày trước em đọc nhanh lắm. Một vài video đầu tiên của em viral, mọi người chê nhiều lắm: “Sao mà nhanh vù vù, nói chẳng nghe được gì…”. Thế là em sửa, nói chậm hơn, dõng dạc và rõ ràng. Vấn đề được giải quyết.

Tuy vậy, nếu mọi người bình luận những điều không đúng và có phần quá đà là em sẽ lên tiếng ngay. Khi em quyết định nghiêm túc với nền tảng này, em biết mình cần phải lắng nghe nhưng không có nghĩa là sẽ luôn im lặng hoặc liên tục thay đổi để làm vừa lòng tất cả mọi người. Bình luận nào quá khiếm nhã hoặc ác ý, em sẽ nhắn tin thẳng cho họ để làm rõ vấn đề, nếu cần thì hẹn gặp mặt luôn để nói chuyện (cười). 

Châu hi vọng khán giả sẽ nhận được gì từ những video của mình?

Thật may mắn vì hôm nay chị (PV) hỏi em câu này, em đã nghĩ về câu hỏi này rất nhiều và mong được chia sẻ với mọi người. Khi hoạt động trên mạng xã hội, đặc biệt là trên TikTok - nền tảng đề cao tính tương tác, khái niệm “flop” (video đạt được lượng tương tác thấp) ra đời. Ngày trước khi video của em “flop”, em nghĩ nội dung của mình không có giá trị và mọi người không thích chúng. Có một đợt kênh của em “flop” liên tục làm em suy nghĩ đến việc không biết có nên làm nữa không. Vì chẳng có ai xem. 

Ở thời điểm hiện tại, TikTok đã trở thành một nền tảng quen thuộc với tất cả mọi người, rất nhiều nội dung đang được làm ra mỗi ngày nên TikTok cũng sẽ kiểm duyệt chặt chẽ hơn trong việc đưa video nào lên xu hướng. Câu chuyện tương tác có lẽ vẫn sẽ ảnh hưởng rất nhiều lên cảm xúc và tâm trí em tới tận bây giờ nếu em không xem được một video ở kênh cô Long Truyền thông. Trong đó, cô có nhắc đến việc không phải cứ ít lượt xem là video đó “flop”, có rất nhiều tính chất trên nền tảng này để một video có thể viral. Quan trọng nhất là phải biến kênh của mình thành một “mỏ vàng” cho người xem. Kể từ đó, em tâm niệm rằng bất cứ video nào em làm đều phải là một “túi vàng” trong chiếc “mỏ vàng” em dành tới mọi người. Kể cả một video chỉ có 3000 lượt xem nhưng biết đâu 1 người trong 3000 người đấy lại tìm thấy điều gì hay ho, ý nghĩa và giá trị ở kênh của em. Đó cũng là cột mốc em chuyển từ việc coi mình là một nhà sáng tạo nội dung sang một người bình thường yêu công việc sáng tạo nội dung và tìm được mục tiêu cho những việc mình làm hàng ngày.

Có một câu nói mà tôi đã nghe rất nhiều content creator chia sẻ: Nội dung mình làm được chắt lọc từ chính những thứ thuộc về mình, bên trong mình mà ra. Tức là, nếu con người bạn thay đổi thì nội dung của bạn, phải chăng cũng sẽ đổi thay?

Câu hỏi này khiến em nghĩ đến năng lực tự chuyển hóa cảm xúc tiêu cực sang tích cực của bản thân. Thực ra những cảm xúc tiêu cực rất cần thiết trong cuộc sống, em vẫn khóc hàng tuần như một cách để detox bản thân nhưng không để chúng xuất hiện quá lâu. Em cũng không cố tích cực để mình trở nên độc hại. Và như mọi người cũng đã thấy, con người của em trên kênh - luôn được xây dựng theo đúng với bản thân em nhất có thể. Có những video em khóc cũng… viral nhưng đó là cảm xúc thật của em, em ghi lại cảm xúc ngay lúc đấy của mình, khóc và tâm sự với mọi người. Em cũng ghi lại việc sau đó em ăn uống rồi mọi thứ lại trở về bình thường. 

Từ khi em tìm hiểu nhiều hơn về Phật pháp, chép kinh, đọc sách của thầy Thích Nhất Hạnh, thầy Minh Niệm, em học cách sống biết ơn và mọi chuyện dễ dàng hơn rất nhiều. Tất cả những gì không đúng ý đều là những việc bất như ý và không thay đổi được. Khi em biết rằng mình may mắn và sự biết ơn luôn nằm trong em là khi ấy em cảm thấy tích cực và yêu cuộc sống này. Đó là điều em muốn truyền tải qua video. Đợt vừa rồi có một sự việc đau buồn bao trùm lên bầu trời thủ đô Hà Nội, em thấy cuộc đời rất vô thường, thấy mọi việc đều tiêu cực và quá thương cho những nạn nhân xấu số. Và em chọn cách chuyển hóa chúng sang sự tích cực bằng việc chép kinh để có thể hồi hướng công đức của mình, góp công sức để chúng sinh không phải khổ đau nữa, để tất cả mọi người đều được hạnh phúc. Và thế giới hạnh phúc thì kinh tế sẽ đi lên, xã hội phát triển. Vậy nên em nghĩ là kể cả sau này công việc em thay đổi, con người em thay đổi thì có một điều duy nhất em vẫn giữ cho mình đó là năng lực chuyển hoá sự tiêu cực sang tích cực. 

Hiện tại, nghề content creator có thể kiếm tiền, thậm chí là một con số thu nhập rất “khủng”. Vậy ở thời điểm Châu nghiêm túc với việc sáng tạo nội dung trên TikTok, bạn đã tính toán gì về câu chuyện thu nhập chưa?

Là một người thuộc cung hoàng đạo Ma Kết nên em có một niềm đam mê cháy bỏng với việc kiếm tiền. Thậm chí, em đã tự kinh doanh từ năm học… lớp 7 (cười). Với công việc hiện tại, có thời điểm em nhận rất nhiều hợp đồng quảng cáo. Và tất nhiên, thu nhập cũng theo đó mà tăng cao. Nhưng sau khoảng thời gian vùi mình vào các video quảng cáo ấy, em lại không cảm thấy vui, không cảm nhận được những bữa ăn ngon, không ngủ ngon và không thấy mình hạnh phúc. Thậm chí em còn trách cứ bản thân về việc tại sao phải đi làm, hoang mang và chênh vênh trên “đống tiền” mình kiếm ra. Bởi vì quá bận rộn nên em còn chẳng có thời gian để tiêu tiền mình đã kiếm ra. 

“Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”. Dù có độc lập hay tự do tài chính thì đích đến cuối cùng của mình vẫn là hạnh phúc. Đối với em, tiền chỉ là công cụ, là phương tiện để em đi tới hạnh phúc thôi. Thế nên em nhận ra, bản thân làm công việc này chỉ vì muốn mình được vui, mọi người được vui, khi nào thấy không ổn thì mình chậm lại, dành thời gian để tìm về cảm xúc thực sự của mình với công việc. Tuy vậy, em vẫn phải công nhận một điều rằng thu nhập đến từ nền tảng này rất hấp dẫn, kể cả đối việc kinh doanh. Có thể vì em còn trẻ nên ở thời điểm hiện tại em vẫn ưu tiên việc phát triển bản thân, tìm kiếm và theo đuổi đam mê của mình. 

Chúng ta đã nói khá nhiều về những giá trị mà Châu đưa tới cho khán giả. Ngược lại, việc làm TikTok mang đến giá trị gì cho cá nhân Châu?

Mỗi ngày thức dậy, em đều cảm thấy rất biết ơn vì có những người xa lạ nhưng luôn yêu thương, tin tưởng, công nhận và cổ vũ em. Em thấy ấm áp lắm! Đó cũng là động lực giúp em trở nên tốt hơn mỗi ngày, giúp em biết rằng mình luôn xứng đáng được yêu thương. 

Song song với đó, gia đình em rất ủng hộ việc em sáng tạo nội dung. Bố mẹ em hay bình luận vào video của em là: “Ôi con gái yêu!”. Cuộc đời của bố mẹ đều đổ dồn vào ba đứa con trong nhà, từ đó em càng biết ơn, càng có động lực để sống vui sống đẹp sống tốt hơn!

Cảm ơn Trần Hà Minh Châu vì những chia sẻ vô cùng tích cực ngày hôm nay!