Cái lợi lớn nhất là tôi rất hay được lên cơ quan của bố, được xem mọi người ở toà soạn làm việc như thế nào. Nhưng điều quan trọng nhất là, đối diện phòng làm việc của bố là thư viện cơ quan. Mỗi lần lên cơ quan bố, tôi đều chui tọt vào thư viện, đọc sách mê mải đến mức chỉ dừng lại khi bố gọi đi ăn. 

Những đứa trẻ con năm 1980 hồi đó còn rất hay bị nhốt ở nhà. Tôi chả có gì làm ngồi việc đọc, tôi đọc hầu hết những tài liệu mà bố tôi viết. Năm 1972, bố tôi là phóng viên Thông tấn xã Giải phóng, bố viết rất nhiều bài báo trên chiến trường Quảng Trị. Tôi đọc say mê. Từ những trang báo đó, tôi bắt đầu có ước mơ rằng một ngày nào đó, mình cũng sẽ đi ra chiến trường, đến những điểm nóng trên thế giới, mình cũng viết báo, gửi về cho bố đọc, bố nhận xét và rồi đăng báo. Ước mơ của một đứa trẻ ngày xưa bắt đầu như thế.

Năm tôi 2 tuổi, mẹ đi công tác xa nhà, mãi đến năm tôi học lớp một mới về. Toàn bộ quãng tuổi thơ ấy, từ khi bắt đầu nhận biết được cuộc sống, tôi dành hầu hết thời gian cùng với bố. 

Cho đến tận bây giờ, chỉ cần nhắm mắt lại, tôi cũng hình dung được dáng bố như thế nào, bố nấu cơm cho hai cha con, bố hát những bài nhạc đỏ trong khi chờ tôi ăn. Tôi vẫn nhớ mãi một lần, tôi bị kiết lỵ nặng, nửa đêm bố cõng tôi đi một vòng quanh quận Hai Bà Trưng để đến bệnh viện Thanh Nhàn, hồi đó đường thì xa, xe cộ thì hoàn toàn không có. Rồi những cái Tết chỉ có hai bố con, trời se lạnh, bố quàng cho tôi một khăn nhỏ, đèo tôi đi xông đất cho họ hàng trên chiếc xe đạp từ sáng sớm. Tôi không bao giờ quên những hình ảnh đó. 

Bố tôi không phải người hay nói lời yêu thương, không ôm ấp hay thể hiện tình cảm theo cách ngọt ngào. Nhưng tình yêu của ông ngập tràn trong cách ông chăm sóc từng bữa ăn, giấc ngủ, và đặc biệt là trong sự kiên nhẫn và bao dung dù tôi có phạm lỗi. Ngày xưa tôi nghịch ngợm vô cùng, tuần nào cũng có bản kiểm điểm gửi về nhà, nhưng bố tôi chưa từng đánh tôi dù chỉ một lần. Ông không lựa chọn kiểu “thương cho roi cho vọt” như rất nhiều cha mẹ thời đó.

Tôi cũng giống bố, chẳng mấy khi nói là “con yêu bố”. Khi đã có gia đình riêng, tôi vẫn quan tâm, chăm sóc, vẫn gọi điện thường xuyên. Gần đây, trưa nào tôi cũng về ăn cơm với bố. Dù tôi không còn sống chung, sự gắn kết vẫn nguyên vẹn ở đó. Bất cứ khi nào tôi có vấn đề, tôi vẫn về nhà và nói chuyện nói bố. Bố luôn luôn bình tĩnh, nhẹ nhàng khuyên bảo, không bao giờ đao to búa lớn, bởi ông đã sống cả cuộc đời điềm đạm như thế. Tình cảm cha con tôi là như vậy.

Tôi đồng hành cùng con theo đúng cách bố tôi đã đồng hành cùng tôi. Tất cả những điều tôi làm với con gái là đối thoại cùng con, lắng nghe và trò chuyện như hai con người ngang bằng và độc lập. 

Tôi chưa bao giờ phản đối con làm bất kỳ việc gì, giống như cách bố tôi đã tin tưởng và ủng hộ tôi vô điều kiện. Tôi đọc sách cùng con, dạy con những bài học tự lập từ nhỏ, động viên con bước ra thế giới và sống như cách con muốn. Tôi muốn con hiểu được rằng, con có thể làm bất kỳ điều gì con muốn trên cuộc đời này, và yên tâm rằng bố mẹ sẽ ở đó, luôn luôn ủng hộ và yêu thương.

Bố Kiên: Từ lúc lọt lòng đã quấn bố rồi, đêm nào cũng phải ôm bụng bố mới chịu ngủ. Lên tiểu học, sáng tôi đưa đi, chiều lại chạy sang đón, suốt 12 năm học các cấp, cậu ấy chưa từng bị trừ điểm đi muộn. Có lần công việc kẹt khách nên tới trễ nhưng chưa bao giờ tôi “la cà” để con phải đợi. Giờ lớn rồi nhưng con thích ăn gì tôi đều thuộc làu: tôm rang bóc vỏ, sườn chua ngọt, canh chua… Những chuyện nhỏ vậy thôi nhưng là cách tôi giữ sợi dây hai bố con luôn sát cạnh.

Phương Nam: Vì hai bố con đã thân thiết sẵn nên hồi nhỏ mình chẳng nghĩ gì nhiều. Mãi tới năm nhất đại học, phải xa nhà nhiều ngày, lần đầu mình cảm thấy thật sự ‘nhớ bố’. Trở về, mình chỉ muốn ở nhà lâu hơn, gọi ‘bố ơi’ nhiều hơn. Khoảng cách ấy giúp mình nhận ra: Bố luôn lặng lẽ dõi theo, từ chuyện giờ giấc đến món ăn mình thích và nhờ vậy mình hiểu rằng, yêu thương của bố không cần ồn ào vẫn rất đỗi bền chặt.

Bố Kiên: Lúc Nam mới chuyển sang làm sáng tạo, tôi mất ngủ mấy tháng liền. Bạn ấy đi làm công sở thì lương tháng bao nhiêu nhìn là biết, còn bạn làm sáng tạo nội dung - thu nhập lúc có lúc không. Nhiều khi tôi tự hỏi con đang làm gì, làm với ai, thu nhập ra sao. Nhưng Nam bảo: ‘Con đam mê và con muốn thử”. Thú thật với bạn (PV), đam mê này lại không giống cầu thủ hay ca sĩ – những nghề xã hội đã “quen mặt” – nên tôi càng lo. Dẫu vậy, tôi vẫn quyết định tin con và tin rằng, đam mê của con cũng đáng giá như bất kỳ ước mơ nào khác, chỉ cần con nghiêm túc và có trách nhiệm.

Phương Nam: Thật ra mình luôn lo lắng và trăn trở chuyện biến đam mê thành công việc có thể ‘nuôi’ được bản thân. Nghề sáng tạo nội dung không đều đặn như 8 tiếng văn phòng, thu nhập lúc lên lúc xuống nên áp lực khá lớn. Nhưng mỗi lần mình nản, bố lại nhắc: “Nếu con đã chọn thì cứ làm tới cùng, miễn là con nghiêm túc và có trách nhiệm”. Câu nói đó giống một tấm lưới an toàn - giúp mình dám dồn hết thời gian, công sức vào việc sáng tạo thay vì đứng giữa hai con đường. Nhờ sự tin tưởng của bố, mình tự tin hơn, thậm chí là “lì” đến cùng với cơ hội đang có, dù đôi khi vẫn thoáng lo về tài chính.

Bố Kiên: Dù cuộc sống thế nào, điểm khởi đầu vẫn phải là tình yêu chân thật. Khi hai người thực sự thương nhau, cơm sống cũng thấy ngon, nhà nghèo cũng hoá vui. Điều tôi mong nhất là Nam tìm được người ‘yêu và được yêu’ - khi đó, con dâu cũng sẽ là con gái trong nhà. Chỉ cần hai đứa thấu hiểu, sẻ chia, cùng nhau vượt khó, thì mọi sóng gió đều hoá nhỏ.

Phương Nam: Gia đình riêng còn là chuyện tương lai, nhưng có hai điều chắc chắn mình sẽ “khắc cốt ghi tâm” từ bố, đó là sự hết lòng và chung thuỷ. Còn cách vận hành tổ ấm ra sao thì mỗi gia đình một kiểu, mình sẽ để thời gian dạy thêm. Quan trọng nhất là giữ được tinh thần đồng hành, như bố mẹ vẫn làm suốt bao năm.

Bố Kiên: Tình cha – con mình sẽ chẳng bao giờ phôi phai, chỉ thêm đầy theo năm tháng. Con cứ yên tâm: làm cha mẹ thì lúc nào cũng đau đáu vì con, ‘cá chuối đắm đuối vì con’ mà. Điều bố mong nhất là con mang thật nhiều niềm vui, để bố mẹ còn sống thật lâu mà tận hưởng cùng con.

Phương Nam: Vậy con chỉ xin bố mẹ… sống thật lâu để chứng kiến hết những điều vui con mang tới. À, bố nhớ luôn khỏe mạnh và rủng rỉnh để thỉnh thoảng con còn… xin tiền “đu concert” nhé! (cười).

Mình làm bố ở tuổi 31, tức là đã qua chặng đường ‘định nghĩa lại’ tình cảm với bố từ lâu nhưng phải tới lúc bế con trên tay, mọi thứ mới thật sự “thấm”. Trước kia, từ lúc học cấp ba tới khi đi làm, mình chỉ lờ mờ hiểu công sức của ông, giờ thì mỗi đêm ru con, mình mới cảm nhận trọn vẹn cái vất vả ấy lớn đến thế nào.

Mình với bố vốn ít nói, chỉ chia sẻ chuyện đàn ông: công việc, xã hội… Không có mấy buổi tâm sự tình cảm. Nhưng khi chăm con, mình chợt nhớ mẹ kể, bố chỉ ở nhà trông mình đúng một tháng rồi phải đi làm, ông bà ngoại nuôi tiếp. Nghe thì thương, nhưng tới lúc tự mình bồng bế con, mới hiểu sâu sắc thế nào là không đủ thời gian mà vẫn phải đủ trách nhiệm. Biết qua lời kể thôi chưa đủ, phải trải qua mới thấy được hết giá trị những năm tháng đầu đời bố đã âm thầm gánh vác.

Bố mình là người rất chịu khó, người bình thường ngủ 8 tiếng/ngày, bố mình từ khi kinh doanh quán phở chỉ ngủ 4 tiếng/ngày. Thời điểm đó, kinh tế gia đình không được tốt nên bố chăm chỉ và mạo hiểm để kiếm nhiều tiền hơn, tất cả đều vì mình và em gái. 

Nhiều khi, bố cũng nói rằng, bố không có nhu cầu phải cúng bái khi không còn trên đời. “Chết là hết” - đó là quan điểm của bố. Bố không muốn các con phải vất vả cúng bái, dù bố đã vất vả làm lụng cả đời vì các con. 

Điều đó ảnh hưởng trực tiếp tới quan điểm nuôi con của mình. Nuôi con là trách nhiệm vô điều kiện của cha mẹ, con có ‘trả ơn’ hay không không liên quan đến việc mình phải hoàn thành trách nhiệm ấy. Mình muốn giữ đúng tinh thần đó - hết lòng vì con, nhưng để con lớn lên tự do, không gánh món ‘nợ’ tình cảm nào.

“Dù ở độ tuổi nào, bố vẫn muốn duy trì một sự kết nối nhất định với con. Con có thể kể cho mình tất cả mọi chuyện trên đời mà không sợ bị la mắng hay đánh giá. Kể cả sau này, khi con đã đi học, đi làm hay định cư ở một nơi khác, con và bố mẹ vẫn giữ được sự kết nối tình cảm với nhau”.

Thật ra mình thấy ở thời điểm bây giờ, nhiều ông bố Gen Z rất coi trọng việc nói ra và thể hiện tình cảm với con. Khác với thế hệ trước như bố mình - ít nói và rất khô khan thì thế hệ của mình đã biết bày tỏ yêu thương, dành thời gian cho con nhiều hơn. 

Tuy vậy, dù ngày xưa bố mình ít nói nhưng mình vẫn cảm nhận được tình yêu thương sâu sắc qua những hành động chất lượng và đầy trách nhiệm của ông. Hiện tại, khi các bố nói nhiều hơn, chăm sóc nhiều hơn, các con sẽ được nhận về những phản hồi rõ ràng hơn. Như vậy, mình nghĩ ở mỗi thế hệ, cách thức kết nối có thể khác nhau nhưng đều xây dựng được một mối quan hệ vững chắc giữa cha và con.

Trước kia mình cũng hơi… sượng. Hồi còn nhỏ, khi mình nói “yêu bố,” mình còn ngại, rồi khi lớn, nói “yêu mẹ” cũng thấy ngượng. Còn giờ, nếu bảo mình nói yêu Hi, mình chắc sẽ nói cả ngày — mình còn luôn nói với vợ mình mỗi khi có cơ hội nữa kìa! Mình rất thích thể hiện tình cảm với mẹ trước mặt con, và mình nghĩ chính vì vậy mà Hi rất tình cảm và dễ bắt chước.

Thật ra, con người mình vốn vậy: muốn thể hiện là sẽ thể hiện ngay. Với những người mình yêu thương, nói “yêu” thì nói “yêu,” muốn thơm thì thơm, muốn ôm thì ôm—mình không phải kiểu giấu cảm xúc đi được đâu (cười).

“Gửi Hi,

Ba không mong gì hơn ngoài việc nhìn thấy con khỏe mạnh, hạnh phúc và lớn lên thành người tử tế, biết trân trọng những điều giản dị quanh mình.

Dù cuộc sống có đổi thay, ba tin con sẽ luôn là chính mình, luôn cảm nhận được tình yêu của ba mẹ và lan tỏa yêu thương đến những người xung quanh.  

Ba yêu con rất nhiều,

Ba Hihi”.