Phineas & Ferb – Tượng đài hoạt hình không tuổi

Ra mắt lần đầu vào năm 2007, Phineas and Ferb nhanh chóng trở thành một trong những series hoạt hình đình đám nhất của Disney Channel. Với cấu trúc lặp lại nhưng không nhàm chán, mỗi tập phim là một hành trình sáng tạo đầy bất ngờ của hai anh em Phineas và Ferb trong kỳ nghỉ hè bất tận. Không chỉ tạo nên những phát minh “điên rồ” và phi logic một cách duyên dáng, bộ đôi còn mở ra một thế giới tuổi thơ tràn ngập năng lượng, mộng mơ và tinh thần “nghĩ là làm”.

Điểm làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của Phineas and Ferb không chỉ nằm ở nội dung hài hước, mà còn ở cách nó cân bằng giữa tính giải trí và thông điệp tích cực. Trong bối cảnh nhiều bộ phim hoạt hình lúc bấy giờ hướng đến giải trí đơn thuần thì Phineas and Ferb mang lại một kiểu năng lượng sáng tạo không giới hạn khiến trẻ em ngưỡng mộ, còn người lớn thì mỉm cười vì sự thông minh tinh tế. Nhân vật phản diện Dr. Doofenshmirtz trong phim cũng trở thành biểu tượng hài hước đặc trưng, trong khi Perry the Platypus – chú thú mỏ vịt điệp viên – là linh vật quốc dân một thời của giới trẻ toàn cầu.

Tại Việt Nam, Phineas and Ferb từng là món ăn tinh thần quen thuộc với thế hệ 9x và đầu 2000 – giai đoạn Disney Channel phát sóng rộng rãi trên truyền hình cáp và trở thành một phần văn hóa giải trí mới nổi. Trong bối cảnh Internet chưa phát triển mạnh, những bộ phim hoạt hình được lồng tiếng kỹ lưỡng và phát sóng đều đặn như Phineas and Ferb đã đóng vai trò không nhỏ trong việc hình thành gu thẩm mỹ, trí tưởng tượng và cả vốn từ vựng tiếng Anh của khán giả trẻ Việt. Những câu thoại như “Ferb, I know what we’re gonna do today” hay “Curse you, Perry the Platypus!” trở thành cửa miệng quen thuộc, được nhại lại trên mạng xã hội hay trong các cuộc trò chuyện hàng ngày của thế hệ học sinh thời đó.

Hơn cả một series hoạt hình, Phineas and Ferb là biểu tượng ký ức – thứ mà chỉ cần nghe giai điệu intro vang lên cũng đủ khiến cả một thế hệ vỡ oà cảm xúc. Sức sống đó không mai một theo năm tháng, mà âm ỉ tồn tại qua các meme, bản nhạc remix, các chương trình âm nhạc và thậm chí được lan truyền trở lại trên TikTok, YouTube Shorts dưới dạng các đoạn cut viral. Ngay cả những khán giả trẻ Gen Z – chưa từng xem phim trên truyền hình – vẫn biết đến nhân vật và các tình huống kinh điển nhờ nội dung được tái sinh qua nền tảng số. Chính sự lan tỏa xuyên thế hệ đó đã khiến Phineas and Ferb không chỉ là một chương trình thiếu nhi, mà là một IP (Intellectual Property – tài sản trí tuệ) văn hóa – sống mãi trong tâm trí người xem và sẵn sàng được hồi sinh bất cứ lúc nào.

Huyền thoại trở lại sau hơn một thập kỷ

Sau 10 năm kể từ tập cuối cùng được phát sóng, Phineas and Ferb chính thức tái xuất với phần 5 vào tháng 6/2025, đánh dấu sự trở lại ngoạn mục của một trong những IP hoạt hình bền bỉ nhất của Disney. Hai tập đầu ra mắt trên Disney Channel vào ngày 5/6, tiếp nối là 10 tập (gồm 20 câu chuyện nhỏ) được phát hành trên Disney+ từ 6/6. Đặc biệt, mùa mới sẽ bao gồm tổng cộng 40 tập – đúng 80 câu chuyện cho 104 ngày hè, như một lời tri ân ngọt ngào đến công thức cũ mà khán giả chưa bao giờ chán. Dàn lồng tiếng gốc vẫn được giữ nguyên, từ Vincent Martella (Phineas), Thomas Brodie-Sangster (Ferb) đến Ashley Tisdale (Candace), đảm bảo sự liền mạch về trải nghiệm cảm xúc.

Cuối cùng kỳ nghỉ hè cũng kết thúc và các nhân vật phải quay lại trường học

Sự trở lại lần này không chỉ đơn thuần là một “bản cập nhật” dành cho fan cũ, mà là màn ra mắt được tính toán bài bản về mặt truyền thông, khi Disney khéo léo gợi lại cảm xúc hoài niệm, đồng thời mở rộng đối tượng đến thế hệ Gen Z – những người có thể chưa từng xem phim trên truyền hình, nhưng đã biết đến Phineas và Ferb qua các nền tảng ngắn như TikTok. Tại Việt Nam, hiệu ứng tái xuất lan nhanh trên mạng xã hội: các nhóm fan Disney, kênh TikTok review phim, fanpage văn hóa đại chúng đều chia sẻ trailer, ảnh GIF, đoạn cut và các bản nhạc phim remix. Loạt hashtag như #PhineasAndFerbReturn hay meme tên Tiếng Việt “Phương và Phát” xuất hiện tràn ngập, gợi nên làn sóng hoài niệm khắp mạng xã hội.

(Nguồn ảnh: W2W Cartoon)

Không ít bạn trẻ Việt còn chia sẻ ảnh chụp TV ngày xưa, những kỷ niệm bên chiếc điều khiển VTC để canh giờ xem Disney Channel. Có thể thấy, sự trở lại của Phineas and Ferb không chỉ là một cú bắt trend hoài niệm mà thực sự đã chạm vào một tầng sâu cảm xúc – nơi ký ức tập thể được kích hoạt và cộng hưởng như một làn sóng văn hóa mạng. Và Disney, như thường lệ, không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào để biến sự cộng hưởng ấy thành một chiến dịch tái sinh IP đúng thời điểm và đầy sức nặng.

Disney và bài học tận dụng IP: Khi tuổi thơ trở thành tài sản thương hiệu

Sự trở lại của Phineas and Ferb là một minh chứng rõ ràng cho chiến lược tận dụng IP mà Disney đã theo đuổi suốt nhiều thập kỷ – không chỉ phục dựng một nội dung cũ, mà tái kích hoạt toàn bộ hệ sinh thái cảm xúc, văn hóa và kinh doanh xoay quanh nó. Trong bối cảnh ngành công nghiệp giải trí toàn cầu đang chứng kiến sự cạnh tranh khốc liệt giữa các nền tảng nội dung, thì việc Disney có thể khiến một series hoạt hình 10 năm tuổi quay lại đầy khí thế không phải là phép màu – mà là kết quả của tư duy chiến lược về IP như một tài sản thương hiệu mang tính kế thừa và tái đầu tư bền vững.

Trên lý thuyết, IP là một khái niệm thuộc về quyền sở hữu trí tuệ, nhưng trong thực tiễn của Disney, IP đồng nghĩa với khả năng tạo dựng ký ức tập thể và khai thác tầng tầng lớp lớp cảm xúc khán giả. Với Phineas and Ferb, Disney không đơn thuần "làm lại" hay "kể tiếp", mà họ khơi lại đúng một biểu tượng thời thơ ấu – nơi khán giả từng sống cùng nhân vật trong suốt một mùa hè kéo dài 104 ngày. Thông qua việc giữ nguyên đội ngũ lồng tiếng gốc, duy trì cấu trúc cũ nhưng cập nhật nét vẽ sắc nét và âm nhạc hiện đại, Disney vừa củng cố cảm giác quen thuộc cho người cũ, vừa tạo trải nghiệm tươi mới cho khán giả mới.

Quan trọng hơn, Disney không khai thác IP như một điểm đến, mà như một cánh cổng mở ra vô số cơ hội mở rộng: từ sản phẩm tiêu dùng như áo thun, mô hình Funko Pop, balo hình Perry the Platypus, đến nội dung ăn theo như album nhạc lo-fi, hay cả định dạng truyện tranh Marvel. Điều này cho thấy tầm nhìn của họ không nằm ở content mà ở context – không chỉ tạo nội dung, mà tạo ra tình huống và không gian để khán giả tương tác, chia sẻ và tiêu thụ lại những ký ức gắn liền với IP.

Tại Việt Nam, nơi văn hóa fandom đang trở nên mạnh mẽ trong giới trẻ, thì sự trở lại của một IP như Phineas and Ferb lại càng cho thấy sức ảnh hưởng sâu rộng của chiến lược này. Trên TikTok, nhiều bạn trẻ chia sẻ ảnh chụp TV ngày xưa, lồng tiếng lại các cảnh phim kinh điển, thậm chí cosplay Candace hay remix nhạc phim theo phong cách lo-fi. Ở đây, IP không chỉ còn là sản phẩm thuộc sở hữu Disney, mà đã trở thành tài sản tập thể – nơi người dùng cảm thấy họ đồng sở hữu những mẩu ký ức đó.

Và chính khi khán giả cảm thấy mình là một phần trong hành trình ấy, Disney đã thành công không chỉ ở việc kéo lượt xem hay bán được sản phẩm, mà còn trong việc xây dựng niềm tin thương hiệu xuyên thế hệ – một dạng tài sản vô hình nhưng có giá trị kinh tế bền vững nhất. Khi tuổi thơ trở thành tài sản thương hiệu, thì mọi hành vi tiêu dùng, chia sẻ, thậm chí là meme hóa đều góp phần làm tăng giá trị IP. Và đó chính là điểm khác biệt cốt lõi giữa Disney với phần còn lại của ngành công nghiệp giải trí: họ không đơn thuần làm nội dung, họ xây cả một hệ sinh thái cảm xúc xoay quanh những biểu tượng đã định hình nên nhiều thế hệ.