Theo dõi kênh TikTok bởi câu nói "Ngày 3 Bữa chào bạn!" và sự nhẹ nhàng, duyên dáng khi chia sẻ công thức nấu ăn bên gian bếp ấm cúng, Phương Anh đã đưa tôi đi qua hết bất ngờ này đến bất ngờ khác bởi mỗi nền tảng cô bạn lại xuất hiện với một hình ảnh khác nhau. Trước buổi trò chuyện, tôi được Phương Anh gặng hỏi lý do lựa chọn cô bạn là nhân vật tham gia phỏng vấn. Liệu có phải do sự biến hoá đa dạng trong phong cách thời trang? Bởi hình ảnh bạn gái quốc dân dễ thương của nam reviewer công nghệ Đặng Nam Hải Chiều? Không. Phương Anh lan toả một năng lượng rất "lạ" khiến tôi bị hút vào một cách vô thức - thứ khiến tôi khao khát được trò chuyện cùng, lắng nghe những lần yếu đuối đầy mạnh mẽ của em.

Bạn đã bao giờ thừa nhận mình tự ti trước ống kính, hay mình vẫn bất an trước nhan sắc và tài năng của người khác?

Ngay khi đang ghi hình cùng The Influencer, Phương Anh cảm thấy tự ti nhất đó (cười). Nghe có vẻ khá buồn cười vì mình là một người xuất hiện rất nhiều trước máy quay nhưng mỗi khi nghĩ đến việc có hàng ngàn khán giả đang nhìn, mình lại trào dâng một sự lo âu nhất định. Đây là điều mà mình đang cố khắc phục. Mình không giỏi diễn đạt, sự chuyển hóa từ suy nghĩ sang lời nói không rành mạch và mình thấy khó tìm từ ngữ diễn tả cảm xúc ở thời điểm nói. 

Những tổn thương cảm xúc hiển hiện mỗi ngày trong cuộc sống, từ chỉ buồn thoáng qua cho đến đến ấm ức khiến bạn khóc không thành tiếng. Phương Anh đã từng không thể kìm nén mà khóc ở một nơi công cộng? 

Thú thật mình là người tôn trọng cảm xúc nên từ lâu mình đã bình thường hóa việc “bung lụa" cảm xúc ở nơi công cộng. Ví dụ, mình đi xem phim với người yêu, nếu bộ phim buồn mình sẽ khóc. Hoặc khi đi cà phê cùng bạn bè, người thân, nếu trong cuộc trò chuyện có những vấn đề “chạm” đến mình, mình cũng sẽ bật khóc. Đó là điều dễ xảy ra và mình cũng không có ý định ngăn cản hay kìm nén chúng. 

Quả thực tự ti, giận dữ, lo lắng, sợ hãi, xấu hổ,… là những cảm xúc rất cơ bản của con người, tuy rằng không phải lúc nào chúng ta cũng dễ dàng chấp nhận chúng. Phương Anh đã bao giờ muốn gạt đi cảm xúc tiêu cực để mạnh mẽ hơn?

Trước đây mình nghĩ mạnh mẽ là phải cứng cỏi và không để bất cứ điều gì tác động đến mình, phải luôn ở trong trạng thái: “Tôi không bận tâm, tôi không có sự tiêu cực nào hết bởi vì tôi là người mạnh mẽ”. Sau này, khi tìm được cách trò chuyện với bản thân, mình mới nhận ra không phải vậy. Mạnh mẽ là dám đối diện với mọi cảm xúc của chính mình. Mặc dù không phải ai cũng đủ mạnh mẽ để đối diện với sự lo âu, với nỗi buồn trong tâm trí và những vết thương trong lòng nhưng mình muốn tự nhắc nhở bản thân và mọi người, mạnh mẽ là khi ta đâm thẳng vào vấn đề và làm việc với chúng. Người mạnh mẽ nhất chính là người dám yếu đuối nhiều nhất. 

Phương Anh được nuôi dạy trong môi trường mà người lớn luôn cố gắng thúc đẩy chúng mình luôn phải ở trạng thái mạnh mẽ nhất có thể. Lớn lên trong môi trường đó, mình bị “ngộ độc" sự mạnh mẽ. Mình luôn thấy bất hạnh về hoàn cảnh gia đình, về sự thiếu thốn tình cảm cũng như thấy điều đó không công bằng với bản thân. Sau khoảng thời gian tự chữa lành, Phương Anh đã thay đổi tư duy về vấn đề đó và có thể định hướng, giáo dục hai em gái có cái nhìn tích cực hơn về hoàn cảnh gia đình cũng như môi trường sống đặc biệt của nhà mình.

Mọi người thường nhận được lời khuyên hãy chủ động tìm hiểu, đối mặt với cảm xúc tiêu cực thay vì che giấu. Phương Anh nghĩ đâu là lợi ích của việc dám bộc bạch sự tổn thương? Bạn sẽ đạt được gì sau khi bước qua ranh giới “dám tổn thương”? 

Bộc bạch cảm xúc cũng là một cách để thành thật với bản thân. Sẽ thiếu công bằng nếu mình không sống thật với chính mình và những người xung quanh. Khi ấy, mình chẳng khác gì một hòn đá, mình không thể hiểu mình đang thấy như thế nào và người khác cũng vậy. Cảm xúc đối với Phương Anh như một dòng nước chảy xiết, nếu chặn lối này chúng sẽ chảy theo những hướng khác, có thể êm đềm cũng có thể là lốc xoáy. Tốt nhất hãy để “dòng nước cảm xúc” được chảy theo hướng nó muốn - một cách tự nhiên và đơn thuần nhất. 

Phương Anh đã rất dũng cảm và bản lĩnh khi lên tiếng tố cáo hành vi xâm hại tình dục tại một cơ sở kinh doanh dịch vụ chăm sóc sức khỏe thời gian gần đây. Tuy nhiên, rất nhiều nạn nhân của xâm hại tình dục thường chọn im lặng, xấu hổ, tủi nhục và tự nguyền rủa bản thân…

Đó là một cú sốc tinh thần lớn đối với Phương Anh. Thậm chí chính câu chuyện này đã thay đổi góc nhìn về cuộc sống của mình sang một hướng hoàn toàn mới. Thực ra lúc đầu mình không có ý định lên tiếng vì mình sợ rất nhiều thứ. Mình sợ quyền lợi không được đảm bảo, sợ lời ra tiếng vào của cộng đồng mạng ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống. Nhưng đến cuối cùng, mình vẫn quyết định nói ra tất cả vì không muốn những nạn nhân tiếp theo phải chịu đựng cảm giác mình đã từng trải qua. Phương Anh lên tiếng không chỉ vì bản thân mà mong muốn có thể gióng lên hồi chuông cảnh giác cho chị em phụ nữ trước những hành vi đáng lên án như vậy. 

Phương Anh vừa nhắc đến những nỗi sợ và sự do dự trước khi quyết định lên tiếng tố cáo hành vi trên. Một trong những lý do khiến các nạn nhân chọn chịu đựng một mình đến từ nỗi sợ bị tấn công bởi cộng đồng mạng. Phương Anh có gặp phải vấn nạn này sau khi lên tiếng tố cáo vụ việc của mình?

Có, thậm chí là rất nhiều. Khi Phương Anh đăng tải video, mình rất sốc và tự hỏi tại sao ở thời buổi văn minh mà còn nhiều người giữ tư tưởng như vậy. Chính hành vi quy trách nhiệm về nạn nhân (victim blaming) đã trở thành rào cản khiến các nạn nhân không dám lên tiếng và tố cáo, tạo điều kiện cho nạn xâm hại tình dục tiếp tục hoành hành. Thay vì an ủi tinh thần của nạn nhân thì họ lại cố “khoét sâu” vào nỗi đau của họ. Nạn nhân của xâm hại tình dục, những người không được lựa chọn, nhưng lại luôn phải chịu những gièm pha và miệt thị từ xã hội. Buồn hơn cả là không chỉ có những người đàn ông vào bình luận tiêu cực mà còn có các chị em phụ nữ. Tại sao cùng là phụ nữ, thay vì chia sẻ thấu cảm cùng nạn nhân, họ lại vội vàng phán xét và chỉ trích nặng nề, quay lưng với người bị hại? 

Để vơi đi những trằn trọc trong mình, ai trong chúng ta cũng từng có lần muốn nói ra hết mọi thứ. Tuy vậy, việc chia sẻ hoặc phàn nàn quá nhiều lại có thể làm người nghe thấy mệt mỏi. Vậy có phải dù chọn nói ra hay giữ kín trong lòng thì cũng có thể khiến bản thân ta thấy tồi tệ? 

Một khoảng thời gian khá lâu về trước, cơ thể mình tự sinh ra cơ chế đối phó với căng thẳng. Mình chọn cách từ chối các mối quan hệ xã hội và tự cô lập bản thân, thậm chí từng có thời gian Phương Anh nhốt mình trong phòng không ra ngoài tới gần…1 tháng và có ý định tự tử. Khi ấy mình cho rằng việc tìm kiếm sự giúp đỡ từ bên ngoài là biểu hiện của sự yếu đuối. Thêm nữa, ai cũng có nhiều mối bận tâm riêng, sẽ không công bằng khi ai đó phải gánh thêm những vấn đề tiêu cực của mình. Sau này, khi đã duy trì cơ chế đó đủ lâu để nhận ra nó độc hại, mình thấy cảm xúc của bản thân đã bị dồn nén quá nhiều, mình không dám yếu đuối, luôn phải gồng lên và thu mình lại. Vậy nên hiện tại, mình cố gắng chia sẻ cảm xúc của bản thân nhiều nhất có thể và học cách để bộc lộ nỗi đau một cách lành mạnh hơn.

Vậy Phương Anh đã bắt đầu học cách nói ra cảm xúc của mình như thế nào để nâng tầm chất lượng bản thân và các mối quan hệ xung quanh?

Viết nhật ký và thiền. Có một người chị đã nói với mình rằng, bộ não của chúng ta trong một phút có rất nhiều suy nghĩ và cảm xúc chạy qua, thử tính xem trong một ngày, mối suy nghĩ và xúc cảm đó được nhân lên bao nhiêu lần. Trước khi đi ngủ mình dành khoảng 10 phút tua lại hoạt động và cảm xúc của bản thân sau cả ngày dài và duy trì nó như một thói quen. Sau một tháng, vấn đề kiểm soát cảm xúc, suy nghĩ đã hiệu quả hơn. Việc viết ra giúp mình phát triển bản thân theo hướng tích cực, suy nghĩ mọi thứ logic và có cái nhìn rõ ràng hơn về cảm xúc của chính mình. 

Mình mới thực hành thiền gần đây. Là người theo Phật giáo nên mình nghĩ phải có duyên mới có thể tiếp cận và hợp với phương pháp này. Ngoài ra, mình thường nghe podcast của thầy Thích Nhất Hạnh, thầy đã giúp mình thay đổi từ cách nhìn nhận cuộc sống cho tới kiểm soát, cân bằng cảm xúc. Những lúc cảm thấy không ổn mình sẽ cố gắng thở, lắng xuống trước rồi mới tìm cách giải quyết sau. 

Hiện tại, Phương Anh có tự tin rằng mình hoàn toàn có thể cân bằng được công việc và cuộc sống cũng như cảm xúc cá nhân? 

Mình không phải người nghiện công việc, mình thích sống và trải nghiệm nhiều hơn. Trước đây mình không xác định mục đích sống là gì, mình hoàn toàn thoả hiệp với chương trình học hết 12 năm, học Đại học rồi đi làm kiếm tiền, nuôi gia đình như một cỗ máy đã được lập trình sẵn. Nhưng rồi mình nhận ra rằng, điều đó vô nghĩa. Mình không muốn cuộc đời trở thành một to-do list (danh sách việc phải làm), đó là một chặng đường dài nên mình phải biết lúc nào chạy, lúc nào nghỉ ngơi. Từ khi nhận ra điều đó, mình thấy việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống không còn khó khăn như trước nữa. 

Và mình cân bằng cảm xúc bằng cách…khóc. Mình từng đọc một nghiên cứu khoa học rằng khi chúng ta rơi vào trạng thái căng thẳng, não sẽ kích thích tuyến lệ phía dưới khiến nước mắt rơi để giải tỏa căng thẳng và khiến mình thoải mái hơn. Mình thấy đúng lắm, mỗi lần khóc xong dù chưa giải quyết được điều gì nhưng mình vẫn thấy mọi thứ nhẹ nhàng, tinh thần sảng khoái hơn.

Chuyện tình yêu dễ thương của Phương Anh và Hải Triều nhận được không ít sự yêu mến từ khán giả. Phương Anh hẳn đã từng nghe ai đó nói “Hãy yêu bản thân trước rồi sẽ có người khác thương lại". Bạn nghĩ việc có người yêu thương có thật sự được quyết định bởi mức độ mà chúng ta yêu bản thân mình? Bạn đặt bao nhiêu phần trăm niềm tin vào câu “Hãy yêu bản thân trước tiên rồi người khác sẽ yêu bạn”?

Mình nghĩ điều này khá hợp lý. Nếu tình yêu của mình không đủ lớn, mình sẽ làm tổn thương mọi người xung quanh. Khi trong trạng thái không cung cấp đủ tình cảm cho bản thân, mình sẽ luôn trong “cơn đói” đi tìm tình cảm ở bên ngoài. Trước khi bước vào một mối quan hệ, mình nên yêu thương bản thân mình trước, rồi mọi điều tốt đẹp sẽ đến với mình.

Cho đến hiện tại, mình vẫn tin 100% vào điều này. Mình nghĩ mình có thể yêu được Triều vì anh ấy là một người đàn ông thành thật với cảm xúc của mình, anh ấy sẵn sàng thể hiện rằng bản thân đang cần sự giúp đỡ của người khác thay vì cố tỏ ra mạnh mẽ, che giấu cảm xúc chỉ vì áp đặt về sự nam tính. Mình đặc biệt tôn trọng việc tất cả mọi giới đều có cơ hội ngang nhau trong mọi vấn đề của xã hội, bao gồm cả việc bày tỏ cảm xúc, tình cảm và tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết. Và ngược lại, mình cũng đang ở trong trạng thái yêu bản thân, mỗi ngày mình đều thấy rất yêu chính mình.

Yêu thương bản thân không chỉ là một cảm xúc đơn thuần mà còn là hành trình của sự biết ơn, trân trọng cũng như dung thứ cho những điểm không hoàn hảo của bản thân mình. Phương Anh nghĩ rằng mình đã học được gì trên hành trình này?

Điều lớn nhất mình học được đó là chấp nhận, yêu thương bản thân một cách vô điều kiện. Mình thấy biết ơn với việc mỗi sớm mai thức dậy, mình làm việc để phục vụ cho mình, chân mình đi, miệng mình ăn là để phục vụ bản thân. Trước giờ định nghĩa yêu bản thân rất mơ hồ nhưng giờ thì mình thấm thía rồi. Mình biết chấp nhận lỗi lầm, thiếu sót, khuyết điểm thay vì đổ lỗi cho môi trường và những người xung quanh.

Cảm ơn Phương Anh rất nhiều vì buổi trò chuyện ý nghĩa, chúc bạn thêm nhiều lần yếu đuối trên hành trình mạnh mẽ của mình!