Cảm xúc của chị khi biết có một em bé đang lớn lên trong mình là gì? 

Mình thấy bình thản. Đương nhiên mình có bất ngờ, nhưng thâm tâm mình biết giây phút mình luôn tưởng tượng cuối cùng đã xảy ra. 

Điều đó không có nghĩa là mình chưa từng lo lắng suốt hành trình có em. Nhưng mình rất hào hứng với hành trình học đầy mới mẻ này. Lần đầu tiên mình học hành nghiêm túc đến vậy về dinh dưỡng, về các nhóm chất để đảm bảo tốt cho cả mình và con. Mình háo hức tìm hiểu 3 tháng đầu có em thì nên ăn gì, 3 tháng sau thì sau, 3 tháng cuối thế nào. Nghĩ lại, có lẽ tâm thế đón nhận ấy đã khiến những tháng ngày đầu tiên làm mẹ của mình vơi bớt phần lo lắng. 

Trên hành trình ấy, mình hiểu bản thân đang tập làm quen với một vai trò mới. Mình đồng hành với em kể từ khi mình biết mình có em, khi mình coi em như một bản thể. Ở công ty mọi người luôn nói mình có một “tinh thần khởi nghiệp" mạnh mẽ, và mình lại một lần nữa được nhìn thấy tinh thần ấy tỏa ra mạnh mẽ khi làm mẹ. 

Chị bắt đầu nghĩ về mình trong hình ảnh một người mẹ từ khi nào? Và đã bao giờ hình tượng ấy thay đổi trong chị? 

Thật ra mình không chủ đích nghĩ về việc làm mẹ hay phải trở thành một người mẹ như thế nào. Ngược lại, mình cảm giác nó luôn ở đó, ăn sâu trong máu. Mình là người hướng về gia đình; mình nhìn mẹ, nhìn dì, nhìn bà ngoại mà lớn lên. Họ đều là những người phụ nữ của gia đình, và mình tưởng tượng một ngày nào đó mình cũng sẽ giống như họ. 

Mình chưa bao giờ cố đưa bản thân vào một định nghĩa, một chân dung người mẹ. Đó là điều mình phải đi tìm mà! Phiên bản làm mẹ là một phiên bản rất mới mình cần khám phá, và mình có kim chỉ nam là những người phụ nữ thân yêu. Mình thấy mẹ - một người làm sếp ở cơ quan, ngày nào cũng chăm chút đủ ba bữa cho gia đình. Mẹ là hình mẫu, cũng là áp lực mình tự đặt ra cho chính mình. “Mẹ đã làm được, thì tại sao mình lại không? Mình muốn được như mẹ.” Thế mà vẫn có những thời điểm mình phải thừa nhận: Mình không làm được như mẹ đâu! 

Các mẹ đúng là siêu nhân, chị nhỉ? 

Mình sẽ kể cho bạn một kỷ niệm với mẹ. Hồi em Bin nhà mình được 2 tháng, hai mẹ con mình về Ninh Bình để bà ngoại chăm sóc. Mẹ mình đi làm, cuối ngày về nhà thì vào phòng xem em,  còn mình ở nhà chăm Bin cả ngày. Nói thật là mình… hơi tham, nên đôi khi mình thấy chăm con sao mà khó quá. Giây phút khiến mình vỡ òa là khi mẹ đi làm về nhà, ào vào nựng Bin và nói: “Có mỗi việc chăm con thôi mà. Mẹ vẫn còn phải đi làm đây này.”  Mình biết đó là một lời mẹ vô tình thốt ra, chứ không phải mẹ cố ý muốn làm mình buồn; nhưng giây phút ấy mình không thể kiềm chế được cảm xúc. Mình bảo mẹ: “Mẹ đã làm mẹ 30 năm rồi, còn con mới làm mẹ được 2 tháng thôi. Làm sao con có thể biết hết mọi thứ và làm tốt như mẹ được?”  Câu nói ấy, mình áp dụng cho tất cả mọi trường hợp từ đó trở về sau. Đến giờ, mỗi lần loay hoay, mình đều bình tâm lại và tự nhủ: Không sao cả, mình mới học làm mẹ vỏn vẹn có 3 năm thôi mà! 

Câu nói ấy cũng giúp mình nhìn nhận chồng mình một cách bao dung và công bằng hơn. Nói thật thì bà mẹ nào cũng đã từng ít nhất một lần… quạu lên trước sự lóng ngóng vụng về của người chồng. Nhưng mình hiểu anh cũng đang học một bài học hoàn toàn mới, giống như mình. Mình lần đầu làm mẹ, thì chồng mình cũng là lần đầu làm bố, và sẽ thật tuyệt nếu chúng mình cùng cho nhau một khoảng thời gian để làm quen, cùng hạ cái tôi xuống để đồng hành trong công cuộc học tập này. 

Gần đây em nói chuyện với một người, về cách mọi người con “hấp thụ" tất cả những đẹp - xấu của bố mẹ mà lớn lên trong suốt những tháng năm cuộc đời. Đôi khi, ta nhìn sâu vào một người, và thấy cả tuổi thơ, quá khứ, gia đình của họ. Suy nghĩ ấy khiến em lo lắng. “Mình đã sẵn sàng làm mẹ chưa? Mình đã ở phiên bản đủ hoàn thiện và thấu hiểu để trở thành không gian sống tốt lành cho một em bé? Mình có dám chắc rằng trong tương lai, em sẽ không bị tổn thương bởi những hành động và lời nói - dù vô ý - của mình?” Những câu hỏi ấy, đôi khi, khiến em cảm thấy mình sẽ không bao giờ sẵn sàng cho việc trở thành một người mẹ tốt… 

Mình đồng ý rằng trẻ con chính là những miếng bọt biển. Bằng một cách nào đấy, chúng sẽ thấm hết tất cả những gì chúng quan sát thấy ở ông bà, bố mẹ, cả điều xấu lẫn điều tốt. 

Gần đây mình đi một khóa thiền của thầy Minh Niệm. Thầy nói, tất cả chúng ta đều được nuôi dưỡng trong một môi trường rất tự nhiên, và những em bé có bản năng nhìn vào những điều tích cực thì sẽ lưu giữ được nhiều ký ức tích cực. Đó là một thứ thuộc về bản năng của từng đứa trẻ. Cho đến bây giờ, vợ chồng mình phải thừa nhận rằng chúng mình đều đã thể hiện những mặt “xấu xí" trước Bin, và chúng mình cũng thừa nhận nỗi sợ như bạn vừa chia sẻ. Thi thoảng mình và chồng lại hỏi nhau: “Liệu mình có làm Bin tổn thương không?” Nỗi sợ ấy, mình nghĩ không chỉ mình bạn cảm thấy, mà cả mình và những người làm bố, làm mẹ ở thời hiện đại đều trải qua ít nhiều. Vậy nên mình nghĩ tâm lý ấy có thật, và nó nên được ghi nhận một cách thật thẳng thắn. 

Gần đây vợ chồng mình mới có một buổi “họp gia đình" vì Bin bắt đầu khủng hoảng tuổi lên 3. Vợ chồng mình bảo nhau: “Chúng mình đều ổn đúng không? Em biết hai đứa mình không hoàn hảo, mình đều loay hoay khi làm quen với vai trò cha mẹ của một đứa bé 3 tuổi. Nhưng mình vẫn đang học mà. Em  không biết ngoài kia liệu có công thức nào khác hay không, nhưng chỉ cần biết rằng vợ chồng mình đều đang nỗ lực là em lại vững tin rằng Bin sẽ ổn.” 

Dù làm mẹ ở năm bao nhiêu tuổi, thì ta vẫn luôn là một “học sinh mới" trong lớp học làm mẹ. Hành trình học đặc biệt này của chị đã diễn ra như thế nào? 

Mình tự thấy bản thân là một “học sinh" bài bản nhưng không cứng nhắc, vừa có lý thuyết vừa có thực hành. Đôi khi mình cũng tự vấn liệu những kiến thức mình tiếp thu có đúng không, có phù hợp với Bin không. Nhưng rồi mình học được cách lắng nghe bản năng của mình. Đến giờ, mình vẫn luôn nói với những “học sinh mới" - những bà mẹ mới lên chức - quanh mình rằng: Đọc để tham khảo và có kiến thức nền về chuyện làm mẹ là rất tốt, nhưng hãy luôn có niềm tin vào bản năng làm mẹ. Nó sẽ giúp mình đưa ra những quyết định đúng đắn. Ngoài kia mọi người nói rất nhiều về các phương pháp dạy con; nhưng mình tự tin nói rằng dù không hoàn toàn đi theo một phương pháp nào, em Bin nhà mình vẫn lớn lên nề nếp, khỏe mạnh và vui vẻ. 

Còn về hành trình làm mẹ, nói sao nhỉ, mình cực thích công việc làm mẹ này. Với mình làm mẹ là một job siêu ngầu! Có lẽ chính niềm yêu thích đó khiến mình muốn làm nó một cách trách nhiệm và chỉn chu nhất, dù mình không đặt mục tiêu phải trở thành một người mẹ hoàn hảo. 

Sau khi có em Bin, thế giới quan của chị thay đổi như thế nào?

Mình sinh Bin trong hai năm dịch, và mình vẫn thường nói rằng đây là hai năm mình tập hướng vào bên trong sau rất nhiều tháng năm phấn đấu, kết nối và liên tục hướng ra bên ngoài. Mọi người hay bảo có con sẽ bận rộn hơn, nhưng thật lòng mình chưa bao giờ cảm thấy mình có nhiều thời gian cho bản thân đến thế kể từ khi mình có em trong đời. Tất cả mọi thứ đều xoay về bên trong. Mình chăm sóc Bin và dành nhiều thời gian để làm việc với những luồng suy nghĩ trong đầu. Mình bình tĩnh hơn với mọi vấn đề, mình cảm thông và không đánh giá. 

Việc trở thành một người mẹ có giúp chị khám phá ra một khía cạnh rất mới về bản thân? Có thể nó vẫn luôn ẩn mình trong chị, và “làm mẹ" đóng vai trò một chất xúc tác đầy mạnh mẽ? 

Có chứ. Đây là lần đầu tiên mình ghi nhận bản thân là một người phụ nữ. 

Trước giờ gia đình mình vẫn tương đối… “nữ quyền", tức là phụ nữ làm chủ, phụ nữ quán xuyến, phụ nữ đa zi năng. Mình đi học thì làm bí thư, lớp trưởng, yêu đương cũng rất hiếu thắng. Nhưng sau rất nhiều năm tháng phải gồng mình lên như thế, việc làm mẹ cho phép mình được ưu tiên sự nữ tính bên trong. Đúng như bạn nói, nó vẫn luôn ẩn mình ở đó, nhưng đây là thời điểm mình đưa nó ra, nuôi dưỡng, ôm ấp nó. 

“Trở thành bố mẹ cũng đồng nghĩa với việc đôi khi ta không kiểm soát được những cảm xúc bên trong và thường xuyên sợ hãi trước những điều bất trắc". Chị đối diện với những lo lắng đó như thế nào? 

Có một câu mọi người thường hay nói với nhau: Con gái thì nên nuôi theo kiểu đủ đầy, còn con trai thì nên nuôi theo kiểu thiếu thốn. Vợ chồng mình chính là điển hình của câu nói đó. Mình tin rằng suốt những năm tháng tuổi thơ, mình đã luôn cảm thấy đủ đầy, và phần tích cực cốt lõi bên trong mình cũng nhờ bố mẹ vun vén mà thành. Còn chồng mình thì ngược lại, một cậu trai phố cổ nhưng rất chăm chỉ và luôn không ngừng phấn đấu. 

Nhưng từ khi có Bin, mình đã luôn nuôi em theo kiểu đủ đầy. Đôi khi mình cũng lo lắng không biết liệu sự đủ đầy ấy khiến Bin sau này dễ… sinh hư. Nhưng rồi càng gặp gỡ và trò chuyện với nhiều người, mình càng tin rằng dù là bé trai hay bé gái thì đều nên được nuôi dạy đủ đầy nhất trong khả năng của cha mẹ. Cái đủ đầy ở đây là đủ đầy của yêu thương. Đó sẽ là hành trang cho con trong tương lai, để dù con có gặp phải những thử thách, vấp ngã trong đời, thì tình yêu ấy sẽ là “quỹ riêng" bố mẹ chuẩn bị để con đủ khả năng đối diện với mọi điều xảy đến trong đời. 

Chị đã từng gặp khó khăn trong việc kết nối, đến gần hơn với những suy nghĩ của Bin? 

Trẻ con thú vị ở một điểm là chúng luôn tạo cho mình sự bất ngờ. Nhiều khi mình cũng ngồi thừ ra và tự thấy khó quá! Nhưng đó cũng chính là một trong những điều thú vị khi làm mẹ. Có một hôm mình đã nhìn Bin và nói rằng: “Bin ơi, mẹ nói thật, mẹ không hiểu gì hết, mẹ không hiểu tại sao con lại như vậy.” Giữa mình và em Bin luôn tồn tại một “quy tắc ngầm": Sự thành thật. Mình thành thật chia sẻ những suy nghĩ của mình với Bin. Bin là con mình, nhưng đồng thời mình cũng coi Bin là một con người hoàn toàn bình đẳng. Con đang xả những cảm xúc của mình ra với mẹ, thì ở chiều ngược lại, mẹ cũng sẽ nói ra những cảm xúc của mình với con. 

Những cuốn sách dạy làm cha mẹ luôn nói rằng: Đừng mắng mỏ con, đừng đánh con. Nhưng mình phải thú nhận rằng đôi khi mình có… tét mông Bin một cái. Dĩ nhiên là sau đó mình thấy lo sợ ngay. Đến tối, mình sẽ nằm ôm em và nói chuyện với em. “Sáng nay mẹ đánh Bin có đau không? Bin có biết vì sao mẹ lại làm như thế không?” Và cuối cùng, mình luôn kết thúc bằng câu nói: “Mẹ rất yêu con". Mình muốn Bin hiểu rằng sự nghiêm khắc của bố mẹ không xuất phát từ sự thù ghét, mà xuất phát từ tình yêu của bố mẹ với con. Và chỉ cần bố mẹ chia sẻ thẳng thắn, chân thành cùng con, mình tin rằng con sẽ không tổn thương mà sẽ hiểu. 

Trên hành trình làm mẹ, Bin cũng mang đến cho chị nhiều bài học thú vị? 

Mình thấy bản thân nhận ra được nhiều điều. Mình cũng hay nói rằng tụi trẻ con sẽ dạy cho mình nhiều lắm. 

Điều đầu tiên là sự hồn nhiên. Mọi người thường bảo nếu mong cầu điều gì, hãy thành tâm gửi tín hiệu vào vũ trụ, và vũ trụ sẽ đáp lời. Vũ trụ của tụi trẻ luôn tuyệt vời và đầy màu sắc, đơn giản bởi nó phản ánh đúng thế giới tâm hồn và suy nghĩ của tụi trẻ. Mình học được bài học trong trẻo và hồn nhiên đó. Cuộc sống thật ra không tránh khỏi bộn bề, nhưng nếu có thể, hãy tập đơn giản hóa tâm trí của mình từng chút một xem sao. Rồi vũ trụ sẽ giản đơn và nhẹ nhàng với mình. 

Điều thứ hai là năng lượng thuần khiết. Suốt một ngày dài mình liên tục trò chuyện, kết nối, trao nhận với quá nhiều nguồn năng lượng, thì khi về đến nhà, mình được phép gác lại tất cả để hiện diện ở cạnh con. Thi thoảng mình vừa chơi với Bin vừa cầm điện thoại check công việc, Bin sẽ ngay lập tức bảo mẹ: “Mẹ bỏ điện thoại xuống, mẹ chơi với con”. Điều đó giúp mình được cân bằng lại. Mình cũng tự chỉnh đốn bản thân vì mình đang làm gương cho con mà! Có những hôm về nhà mệt quá, mình nghĩ bụng cứ để đồ đó rồi lát dọn sau. Nhưng rồi mình chột dạ ngay: “Không biết mình bày bừa như vậy thì không gian này có thẩm thấu vào Bin không nhỉ? Con có học mình rồi bày bừa không?” Thế là từ đó mình tự nguyện gọn gàng hẳn. 

Câu hỏi cuối cùng: Điều chị cảm thấy tự hào nhất trên hành trình làm mẹ là gì? 

Mình tự hào vì đã nuôi một em bé vui vẻ. Bin có một nguồn năng lượng tích cực dồi dào bên trong, và đó là hành trang giá trị với Bin sau này. Vợ chồng mình vẫn đang từng ngày tạo cho em những “core memories" mà chúng mình tin là tuyệt vời: Đi cắm trại với bố mẹ, ngủ một đêm trong rừng. Mình hy vọng Bin sẽ ghi nhớ những ký ức ấy thật lâu dài để luôn cảm thấy mình được yêu thương.