Nếu bạn là người hay theo dõi bảng xếp hàng Youtube Top Trending, chắc chắn sẽ có lúc bạn ngạc nhiên tự hỏi rằng: Tại sao cái này lại hot nhỉ? Bên cạnh những sản phẩm âm nhạc đình đám và các tin tức mới, bạn sẽ thấy rằng có gần 8 triệu người đang nghe Thơ Nguyễn xin lỗi, gần một triệu người đang xem 2 chàng trai bắt và ăn tôm hùm, nửa triệu người đang xem một chàng trai quê đi lấy vợ,...

Khi câu hỏi “Làm sao để lọt top Youtube trending" vẫn luôn là băn khoăn lớn với các nhà sản xuất nội dung (content creator) chuyên nghiệp, có không ít video đang hot mà thực sự không cần quá nhiều công sức. Trong bài viết này, The Influencer sẽ điểm lại 3 xu hướng video đã “làm mưa làm gió" một thời trên Youtube. 

1, Mukbang ARMR - Xem nhau ăn cả thế giới

Mukbang là từ ghép của “mukja” (ăn uống) và “bangsong” (phát sóng), tức là nghề vừa ăn, vừa quay trực tiếp cho hàng nghìn người theo dõi. Nghề Mukbang Hàn Quốc trở nên cực kì phổ biến trong những năm 2010 và bắt đầu “du nhập" vào Việt Nam khoảng 4 năm trở lại đây. Các ngôi sao mukbang chỉ có nhiệm vụ ngồi ăn một lượng thức ăn khổng lồ trước webcam và giao lưu cùng khán giả. Yang Soo Bin, được mệnh danh là bà hoàng của làng Mukbang Hàn Quốc, thu hút đến 12 triệu lượt xem trên Youtube cho 1 video cô ngồi ăn lẩu:

Nhiều người lý giải rằng, Mukbang video giúp một thế hệ trẻ giải toả cảm giác cô đơn và tăng cảm giác thèm ăn. Theo một nghiên cứu của Phó Chủ tịch cấp cao công ty nghiên cứu toàn cầu The Future Company, Mukbang bắt nguồn từ sự cô đơn của những người trẻ sống một mình. Họ là những người hướng nội, cảm thấy cô đơn trong cộng đồng nhưng lại hạnh phúc khi được ngồi trước màn hình máy tính. Từ đó, Mukbang ra đời khiến người xem thì cảm thấy an ủi, giải tỏa đi nỗi cô đơn và tăng cảm giác thèm ăn; còn người thực hiện video thì đã tạo ra được một ngành công nghiệp đầy hứa hẹn.

Theo thống kê, trung bình một mukbang-er có tiếng có thể kiếm được 10.000USD một tháng. Thậm chí những cậu nhóc 10x cũng tham gia vào cuộc chơi “kỳ lạ” này. Bắt đầu làm video mulbang-er từ năm 11 tuổi, Patoo (Kim Sung Jin) từng đạt được kỷ lục khi thu về 1.500USD trong một đêm.

Ngoài ra, nhà thần kinh học và là phó giáo sư của trường đại học Brown Alpert Medical School - Rachel Herz, người chuyên phân tích tác động của thức ăn đối với giác quan, cho rằng phần lớn các video đó ảnh hưởng đến yếu tố thần kinh là nhờ ASMR được phát ra từ các hành động xé, nhai, nuốt thức ăn có trong các clip Mukbang. ASMR (autonomous sensory-motor response) - phản ứng cực khoái độc lập, là cụm từ miêu tả những cảm giác rùng mình ở đầu hay sau cổ khi tiếp nhận những âm thanh êm ái, thư giãn chân thực, không lẫn bất cứ tạp âm nào. Nói cách khác, những video mukbang ASMR giúp người xem thư giãn và giải toả căng thẳng. 

Ở góc nhìn ngược lại, trào lưu này cũng bắt gặp không ít phản hồi trái chiều từ dư luận. Mukbang khiến người ăn phải đánh đổi rất nhiều về sức khoẻ, cổ xuý cho những hành vi ăn uống không lành mạnh, chưa kể đến việc lãng phí đồ ăn. 

2, Ngồi học hàng giờ với “Study With Me"

Một xu hướng khác nổi lên trong 5 năm trở lại đây là những video có tiêu đề “Study With Me", đôi khi kéo dài đến tận 6 tiếng, chỉ quay một người một im thin thít học bài. Bot-No-Jam, Youtuber đến từ Hàn Quốc, đã thu hút hơn 430.000 subscribers trên Youtube cá nhân, nơi cậu đăng tải những video live-stream chính mình đang học bài, với tựa đề "Study with Me". Mỗi video thường kéo dài trung bình 6 tiếng đồng hồ, chỉ quay lại cảnh Bot-No-Jam chăm chú học bài trong im lặng. 

Trong những video “Study With Me" này, Youtuber hầu như không kết nối, trò chuyện bất cứ điều gì với khán giả, điều thú vị nhất mà họ làm là thỉnh thoảng, họ lật một trang sách hay một trang vở, một số video có nền nhạc mưa rơi, hoặc đôi khi nghe thấy tiếng mèo kêu mew mew bên cạnh. Họ đơn giản chỉ phát đi hình ảnh của mình khi đang học bài suốt nhiều giờ liền, và vì lý do nào đó, người xem rất thích ngắm họ học.

Video Study With Me - Nguồn: TheStrive Studies

Tìm hiểu về lý do của xu hướng này, chúng ta bắt gặp lại 2 từ khoá tương tự như xu hướng Mukbang phía trên: “sự cô đơn" và “hiệu ứng ASMR". Trong thời đại mà mạng xã hội, smartphone và mạng Internet nói chung đem lại vô số sự xao lãng đối, các video “Study With Me" đã trở thành một dạng hỗ trợ trực tuyến, giúp học sinh có động lực và tập trung vào việc học, đồng thời cũng giúp họ cảm thấy bớt cô đơn. 

Chủ của tài khoản Youtube The Man Sitting Next to Me, chia sẻ với tờ The Korea Herald: “Những người ôn thi thường xuyên phải đối chọi với cảm giác cô đơn khi học bài một mình. Bằng việc xem Study With Me, người xem có thể duy trì động lực và có cảm giác mình thuộc về một cái gì đó. Họ cũng có thể chia sẻ nhiều mẹo vặt trong việc học và thông tin về các bài kiểm tra thông qua những lời bình luận.” Ngoài ra, hiệu ứng tiếng mưa (ASMR) cũng được cho là giúp tăng khả năng tập trung, rất hữu ích cho việc học.

3, 101 biểu đạt cảm xúc cùng những reactions video 

Đúng như tên gọi của nó, "reaction video" đơn giản là các video phản ứng cảm xúc của một người đối với người, sự vật, sự việc khác. Các đối tượng được phản ứng nhiều nhất là phim truyền hình, trailer phim hoặc video của người khác. Nếu thường xuyên xem Youtube, vào khoảng năm 2018, bạn sẽ rất dễ bắt gặp các video reaction của một số streamer nổi tiếng như: PewPew, ViruSs, Mitthy… 

PewPew reaction They Said của Touliver x Binz

Có một vài lý do để lý giải về xu hướng này như sau:

• Cảm xúc khiến sự kết nối trở nên dễ dàng hơn: Andrea Weinstein, nhà tâm lý học tại Trung tâm Y tế San Francisco cho biết: "Khi ta chứng kiến ai đó bộc lộ cảm xúc được cường điệu hóa hơn mức bình thường, chúng ta sẽ dễ hiểu con người họ hơn vì phản ứng công khai đó đã tiết lộ một phần tính cách của họ, không hề có tính chất giấu giếm." Biểu cảm gương mặt của người react thường khá rõ ràng (đôi khi có thể hơi “lố”), ví dụ như vỗ đùi, chửi thề, hú hút, làm mặt khóc, nhắn nhó… khiến khán giả dễ đồng cảm bởi họ hiểu rõ cảm xúc mà Youtuber đang truyền tải. 
• Mong muốn được “tương đồng": Con người vẫn thường tìm kiếm sự tương đồng, vì sự tương đồng khiến họ cảm thấy an toàn hơn. Khi xem các video reactions, bạn sẽ thấy dễ chịu vì nhiều đoạn streamer có phản ứng giống hệt bạn. Đến một đoạn MV ấn tượng, streamer cũng trầm trồ trước cảnh quay, bạn sẽ thích thú vì “người này nghĩ giống mình ghê”. Tương tự, đến một cảnh khiến bạn khó chịu, streamer cau mày, thậm chí phản ứng phản đối mạnh mẽ, bạn sẽ có cảm giác ai đó đang nói hộ lòng mình. 

Ngoài ra, cũng không thể bỏ qua những lý do như Youtuber đó nói chuyện có duyên, xinh đẹp, hoặc họ đem đến những kiến thức chiều sâu mới mẻ. 

Tạm kết

Tôi tin rằng, Youtube Trending vẫn sẽ tiếp tục gọi tên những video mà chúng ta không hiểu tại sao nó lại có thể hot đến thế. Tạm không bàn đến việc những xu hướng này là tích cực hay tiêu cực, phần nào đó, những trào lưu này ít nhiều phản chiếu đặc điểm tâm lý con người nói chung, thế hệ trẻ nói riêng. Chắc chắn không phải ngẫu nhiên khi có hàng triệu người đang ngồi nhiều giờ để xem người khác ăn, người khác học, người khác thể hiện cảm xúc về một bộ phim mà mình đã từng xem qua. Nhu cầu kết nối cảm xúc, nhu cầu bớt cô đơn đang ngày càng được biểu hiện rõ ở thế hệ trẻ, một thế hệ đang dành nhiều giờ ngồi trước các thể loại màn hình điện tử thay vì kết nối trực tiếp với nhau. 

Là những người làm truyền thông hay những content creator trên MXH, tâm lý đối tượng mục tiêu luôn cần được đặt vào trung tâm quá trình xây dựng nội dung. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần đủ tỉnh táo để “tận dụng" tâm lý đó một cách văn minh, tích cực, hướng đến những giá trị tốt đẹp cho cộng đồng.