Sự lên ngôi của những bức ảnh... vỡ nét mang màu hoài cổ

Những chiếc máy ảnh ra đời từ 'thời thơ ấu của Gen Z', vốn đã trở nên lỗi thời, nhưng đang thịnh hành trở lại. Món "bảo bối" hoài niệm này len lỏi vào hầu hết trang cá nhân của những cái tên hot nhất với diện mạo mờ mờ, những chiếc máy khung kim loại, dây đeo cổ tay và... không thể chỉnh sửa tức thì để chia sẻ trên mạng xã hội ngay lập tức. Trên nền tảng TikTok, từ khoá #digitalcamera (máy ảnh kỹ thuật số) có hơn 200 triệu lượt xem và con số vẫn tiếp tục tăng.

Thậm chí, những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội như Kylie Jenner, người mẫu Bella Hadid, 'nữ hoàng TikTok 71 triệu fan' Charli D'Amelio cũng hào hứng chia sẻ những bức ảnh chụp từ máy kỹ thuật số, bắt chước anh chị từ những năm 2000. Xu hướng này bắt đầu rộ lên ở Việt Nam khi các IT girls Việt đồng loạt giới thiệu về chiếc máy ảnh này trên trang cá nhân, đăng tải những bức ảnh "mờ mờ" và làm sống lại trào lưu chụp ảnh máy kỹ thuật số một thời gen X, gen Y.

"Nàng hậu quốc dân" Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên cũng không đứng ngoài cuộc chơi kỹ thuật số hoài niệm này. Nguồn: Instagram @tienng12.

Ảnh chụp ra nhiều khi cháy sáng, có lúc lại vằn vện hiệu ứng Moire, nhưng lại đang gây ra một cơn sốt kỳ lạ đối với Gen Z. Nguồn: Instagram @chaichanh.

Những chiếc máy ảnh nhỏ gọn có thể bỏ trong túi và đem đi đến bất kỳ nơi nào. Ngoài nước ảnh lạ mắt được ưa chuộng, chúng cũng trở thành một trong những món phụ kiện hot hit nhất trên mạng xã hội nhiều tháng qua.

Có lẽ Gen X, gen Y không thể tưởng tượng tới ngày món đồ mình coi là cũ kỹ, lỗi mốt lại trở thành món phụ kiện tô điểm thêm cho những bức hình xinh xắn của thế hệ tương lai. Nguồn: Instagram @cdqtit.

Bạn Khánh Đoan (19 tuổi, quận 7) kể: "Máy của mình là... đồ cổ. Hôm nọ, ba dọn nhà, tìm được cái máy vào đúng ngay thời điểm trending này mới hay. Mình không ngờ chiếc máy này cũ lắm rồi mà xài bền đến vậy, chất lượng video thì không nét nhưng mà vui mắt lắm".

Máy ảnh kỹ thuật số - món đồ không-thể-thiếu trong túi đồ của IT girl thế hệ mới. Nguồn: Instagram @lypham.2001.

Gen Z tìm gì qua kính ngắm máy ảnh kỹ thuật số?

Cầm trong tay những công nghệ mới nhất, thế hệ Gen Z lại đang dùng chiếc máy ảnh số như một bảo bối để hoài niệm về một quá khứ đơn giản, nơi không có mạng xã hội, đại dịch COVID cũng như khủng hoảng kinh tế. Theo Krystine Batcho, nhà nghiên cứu về hoài niệm tại Đại học Le Moyne (Mỹ), việc hồi tưởng đến những ngày xưa tươi đẹp là một phản ứng thường thấy của con người trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế - Gen Z hiện nay cũng không là ngoại lệ. Ở độ tuổi 26 trở xuống, hầu hết họ vẫn đang vật lộn tìm chỗ đứng cho mình; mấy năm vừa qua cũng là lần đầu tiên họ trực tiếp phải gánh chịu ảnh hưởng của suy thoái kinh tế.

"Hoài niệm với họ là một nơi an trú, nơi họ có thể trở về với cảm giác thoải mái, an toàn và đầy yêu thương mà họ từng trải nghiệm" - theo Krystine Batcho.

Dù nghe có vẻ bất hợp lý, nhưng ngoái nhìn về quá khứ có thể khiến ta thêm tích cực ở hiện tại, đồng thời tăng niềm tin vào tương lai. Theo một nghiên cứu xuất bản năm 2022 trên tạp chí Journal of Neuroscience, trạng thái hoài niệm có thể làm giảm tri nhận về nỗi đau và sự bất an. Những con số cũng cho thấy xu hướng này: Trong thời kỳ giãn cách COVID-19, 37% người tiêu dùng Anh cho biết họ đã nấu lại những món ăn quen thuộc từ thời thơ ấu. Cũng trong giai đoạn này, Spotify nhận thấy người dùng tạo các playlist hoài cổ nhiều hơn 54% mức bình thường.

Theo đà ấy, máy ảnh kỹ thuật số cũng trở thành một bảo bối hoài niệm, giúp Gen Z tạm quên đi sự cô đơn của một đời sống xã hội phụ thuộc vào Internet, đồng thời trở về một quá khứ tiền-mạng-xã-hội tươi đẹp. Gen Z đang dần nhận ra rằng "bản địa công nghệ" đồng nghĩa với việc không thể thoát khỏi công nghệ. Trong bối cảnh "thập diện mai phục" bởi các sản phẩm nhà Meta, TikTok và Amazon, họ đang tìm đến ký ức về thập niên 1990 và 2000 như một lối thoát tinh thần, nơi xúc tu công nghệ còn chưa thể chạm tới.

Những dòng máy như Canon Powershot hay Kodak EasyShare đang gây sốt trở lại trên các sàn thương mại điện tử, đồng thời cũng xuất hiện ở các bữa tiệc hay sự kiện cộng đồng. Nguồn: Instagram @zisse.ib.

So với các camera smartphone ngày nay, các dòng máy ảnh số cũ có ít megapixel hơn, khẩu độ cũng thấp hơn, đồng nghĩa với việc ảnh có độ phân giải và chất lượng thua kém. Thế nhưng, trong một biển ảnh chụp hoàn hảo, trăm hình như một từ smartphone mà ta có thể thấy trên Instagram, những tấm hình lệch chuẩn từ máy ảnh số lại trông "thật" và quý báu hơn bao giờ hết.