Sự sáng tạo giống như một dòng chảy. Đôi khi, dòng chảy ấy cuồn cuộn và hoàn toàn thông suốt. Đôi khi, dòng chảy ấy êm đềm và ổn định. Cũng có lúc, dòng chảy sáng tạo bị một tảng đá lớn chắn ngang và bạn mất đi sự kết nối với nguồn sáng tạo bên trong mình và nguồn sáng tạo từ cuộc sống. Creative block là trạng thái bế tắc sáng tạo, là khi dòng chảy của sự sáng tạo bị chặn cứng lại bởi một lý do nào đó. 

Người làm sáng tạo có thể bắt đầu sự nghiệp của mình với bản năng sáng tạo sẵn có trong tâm trí và trái tim. Nhưng để đi xa, bản năng đó cần được nuôi dưỡng mỗi ngày. 

Trong bài viết này, The Influencer muốn giới thiệu tới các bạn - những người làm sáng tạo nội dung, hai thực hành đơn giản có thể giúp bạn nuôi dưỡng dòng chảy sáng tạo bên trong mình. 

Viết nhật ký và viết tự do là gì? 

Viết nhật ký và viết tự do đều là những hình thức viết lách mang tính cá nhân, cho phép bạn thể hiện suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm của bản thân. 

Viết Nhật Ký

Viết nhật ký là thực hành ghi chép hàng ngày về cuộc sống, cảm xúc, sự kiện, suy nghĩ, và mục tiêu cá nhân. Nhật ký có thể được sử dụng như một công cụ tự phản chiếu, giúp người viết hiểu rõ hơn về bản thân và về cuộc sống, tăng khả năng quản lý cảm xúc. Nhật ký thường là riêng tư và chứa đựng thông tin cá nhân sâu sắc.

Đặc điểm chính:

• Ghi chép đều đặn (hàng ngày, hàng tuần).
• Tập trung vào sự kiện, cảm xúc và suy nghĩ cá nhân.
• Thường xuyên tự phản chiếu.
• Là công cụ hữu ích để tự nhìn nhận, tự thấu hiểu và cải thiện.

Viết Tự Do

Viết tự do là một kỹ thuật viết mở, không bị giới hạn bởi chủ đề, cấu trúc, hoặc quy tắc ngữ pháp cụ thể. Khi thực hành viết tự do, bạn viết xuống những điều xuất hiện ngay trong tâm trí vào thời điểm đó một cách trung thực, không cần chau chuốt. Mục đích của viết tự do là để khai thác ý tưởng, suy nghĩ, và cảm xúc mà không bị áp đặt bởi bất kỳ hạn chế nào. Phương pháp này thường được sử dụng như một bài tập sáng tạo để vượt qua tình trạng "bí ý tưởng" hoặc để khám phá suy nghĩ và ý tưởng mới.

Đặc điểm chính:

• Không có hạn chế về chủ đề hoặc cấu trúc.
• Khuyến khích viết mà không cần chỉnh sửa hoặc tự phê bình.
• Có thể được sử dụng làm bài tập khởi động cho quá trình tìm ý tưởng sáng tạo.
• Giúp phát triển ý tưởng và cải thiện kỹ năng viết.

Dưới đây là bảng so sánh một số sự khác biệt giữa hai hình thức này: 

Tại sao viết nhật ký và viết tự do giúp vượt qua creative block?

Viết nhật ký và viết tự do là hai thực hành được nhiều nhà tâm lý, nhà văn và các nghệ sĩ trên thế giới khuyến khích thực hiện. Lợi ích của các thực hành này cụ thể là gì và tại sao lại có thể giúp người làm sáng tạo vượt qua creative block? 

1, Giúp người làm sáng tạo bỏ qua được những tiếng nói tự phán xét bên trong

Khi viết tự do hoặc viết nhật ký, bạn không cần lo lắng về ngữ pháp, không cần trau chuốt về ngôn từ. Bạn chỉ cần viết một cách thật tự do, thoải mái, trung thực với những điều diễn ra bên trong mình. Những thực hành này không kích thích tiếng nói tự phán xét, sự chỉ trích (inner critic) bên trong bạn (vốn là tiếng nói kìm hãm sự sáng tạo và sự tự tin của bạn). Nhờ đó, bạn có thể khám phá suy nghĩ và cảm xúc của mình một cách cởi mở hơn, dẫn đến những sự phát hiện và kết nối bất ngờ.

2, Giải phóng cảm xúc, tạo không gian rộng mở cho sự sáng tạo

Creative block thường xuất hiện khi trong bạn có nhiều cảm xúc tiêu cực như lo lắng, sợ hãi hoặc nghi ngờ bản thân. Viết tự do cho phép bạn thể hiện những cảm xúc này trong một không gian an toàn, giải phóng chúng và mở đường cho tư duy tích cực và cởi mở hơn hơn. 

Hoặc, khi bạn viết nhật ký, bạn có thể ghi lại bất kỳ suy nghĩ, cảm xúc, ý tưởng nào xuất hiện trong đầu mà không cần lo lắng về việc đánh giá hay chỉnh sửa. Việc này giúp giải phóng tâm trí khỏi những gánh nặng, lo âu, và tạo không gian cho những ý tưởng mới mẻ nảy nở.

3, Kích thích não bộ

Hành động viết kích hoạt nhiều phần khác nhau của não, tạo ra các con đường thần kinh và liên kết mới. Hoạt động trí não tăng cường này có thể giúp bạn suy nghĩ linh hoạt hơn và tạo ra những ý tưởng mới. Ngoài ra, viết tự do có thể khai thác tiềm thức của bạn, nơi ẩn chứa nhiều tiềm năng sáng tạo. Bằng cách truy cập vào cấp độ sâu hơn này, bạn có thể mở khóa những góc nhìn và giải pháp mới mà bạn có thể chưa từng cân nhắc trước đây.

Cách thực hành viết nhật ký để nuôi dưỡng sự sáng tạo

Viết nhật ký để nuôi dưỡng sự sáng tạo không đơn thuần là ghi chép lại các hoạt động hàng ngày. Thay vào đó, nó là phương pháp sử dụng ngôn từ để chạm đến tiềm thức, nơi chứa đựng nguồn sáng tạo vô tận. Có nhiều cách khác nhau để viết nhật ký kích thích sáng tạo, chẳng hạn như sử dụng câu hỏi gợi mở, ghi chép mỗi sáng và viết nhật ký biết ơn.

• Câu hỏi gợi mở: Sử dụng câu hỏi, trích dẫn, hình ảnh hoặc từ ngữ để khơi gợi trí tưởng tượng và óc sáng tạo của bạn.
• Ghi chép buổi sáng (morning page): Đây là kỹ thuật được Julia Cameron chia sẻ trong cuốn sách "The Artist's Way". Tác giả khuyến khích những ai muốn phát triển sự sáng tạo bằng việc viết ba trang giấy mỗi buổi sáng, tuôn ra mọi suy nghĩ mà không cần lo lắng về ngữ pháp, chính tả hay mạch lạc.
• Nhật ký biết ơn: Thực hành này bao gồm việc viết ra những điều bạn biết ơn mỗi ngày. Việc này giúp nuôi dưỡng tư duy tích cực và trân trọng các cơ hội, khả năng xung quanh bạn.

Mục đích của những thực hành viết nhật ký này là tập trung vào hành động viết và khám phá bản thân, không phải để tạo ra những bài viết hoàn hảo.

Cách thực hành viết tự do để phát triển sự sáng tạo

Viết tự do để phát triển sự sáng tạo cũng có một số điểm tương đồng với viết nhật ký, nhưng ít ràng buộc hơn và tập trung nhiều hơn vào sự khám phá và khai mở. Bạn có thể sử dụng viết tự do để khám phá các ý tưởng liên quan đến dự án sáng tạo hoặc vấn đề của mình thông qua các phương pháp như:

• Liên tưởng từ: Bắt đầu với một từ hoặc cụm từ và viết ra những từ hoặc ý tưởng xuất hiện trong đầu bạn. Ví dụ, bắt đầu với "màu xanh" và viết ra những liên tưởng như biển, bầu trời, thanh mát, bình yên, v.v.
• Brainstorming: Đây là thực hành viết ra càng nhiều ý tưởng càng tốt mà không cần chọn lọc hay đánh giá chúng. Cố gắng viết ra tất cả các ý tưởng xuất hiện trong đầu, dù chúng có vẻ điên rồ đến đâu.
• Viết tự do không giới hạn: Cho phép bạn viết bất cứ thứ gì bạn muốn theo bất kỳ thể loại, hình thức hoặc phong cách nào để giải trí, bày tỏ cảm xúc hoặc học hỏi. Bạn có thể viết về một nhân vật tưởng tượng, kể một câu chuyện ngẫu nhiên, hoặc đơn giản là ghi lại những suy nghĩ xuất hiện trong đầu bạn.

Đặt trong sự so sánh với viết nhật ký, viết tự do ít tập trung vào trải nghiệm cá nhân, mà quan trọng hơn là kích thích óc sáng tạo và khám phá ý tưởng mới. 

Cách xây dựng thói quen viết nhật ký và viết tự do cho người làm sáng tạo 

Viết nhật ký và viết tự do có thể mang lại hiệu quả cao nếu được thực hiện thường xuyên và kiên trì. Để biến nó thành thói quen, hãy cân nhắc các điều sau:

1. Lên lịch cụ thể: Chọn một thời gian và địa điểm cụ thể phù hợp với bạn. Dành ra 15-30 phút mỗi ngày để viết, hoặc có thể bắt đầu với ít hơn và tăng dần dần.

2. Chọn phương tiện và định dạng phù hợp: Sử dụng sổ tay, giấy rời, máy tính, ứng dụng ghi chú... tùy theo sở thích và mục tiêu. Bạn có thể kết hợp cả hai hình thức online và offline cho sự linh hoạt.

3. Thử nghiệm: Bí quyết để tận dụng tối đa việc viết là thử nghiệm. Khám phá nhiều phương pháp, kỹ thuật, chủ đề khác nhau, cũng như thử các công cụ như bút, chì, đánh dấu, nhãn dán... để xem cách nào phù hợp và khiến bạn có trải nghiệm tốt nhất.

4. Tận hưởng quá trình: Đừng quên tận hưởng việc viết! Càng cảm thấy vui vẻ và thoải mái, bạn càng nhận được nhiều lợi ích. Hãy thư giãn, bày tỏ bản thân, và đừng lo lắng về ngữ pháp hay chính tả, cũng không cần đắn đo về sự logic. Đơn thuần là thả lỏng và viết ra bất cứ điều gì bạn muốn.

Là những người làm sáng tạo, nuôi dưỡng dòng chảy sáng tạo bên trong mình nên là một việc cố định trong to-do-list hàng ngày của bạn. Khi dòng chảy đó luôn được thông thoáng, bạn có thể dễ dàng thực hiện các công việc khác, và sẽ có được sự thăng hoa và hạnh phúc trong công việc. Khi quá mải miết làm hết dự án này đến dự án khác, dòng chảy ấy sẽ dần cạn kiệt.