“Những người hạnh phúc nhất thường dành nhiều thời gian trong trạng thái dòng chảy, trong đó cơ thể hay tâm trí của họ được kéo căng đến giới hạn trong một nỗ lực tự nguyện, nhằm hoàn thành một nhiệm vụ khó khăn và đáng giá”. 

Câu nói nổi tiếng của Mihaly Csikszentmihalyi – nhà tâm lý học đã khai sinh khái niệm “flow” – nhấn mạnh tầm quan trọng của dòng chảy sáng tạo đối với chất lượng cuộc sống và công việc sáng tạo. 

Đối với content creator và influencer, việc hiểu và tận dụng trạng thái creative flow không chỉ giúp nâng cao hiệu suất làm việc mà còn mang lại niềm vui, sự thỏa mãn trong quá trình sáng tạo nội dung. Mời bạn cùng The Influencer khám phá chủ đề này. 

Dòng chảy sáng tạo là gì?

Dòng chảy sáng tạo (creative flow) là thuật ngữ chỉ trạng thái tâm lý khi bạn hoàn toàn đắm chìm vào một hoạt động sáng tạo đến mức tập trung cao độ, quên đi khái niệm về thời gian và môi trường xung quanh. Trong trạng thái này, người sáng tạo nội dung dành trọn vẹn nguồn năng lượng tinh thần vào công việc đang làm và tìm thấy sự hứng khởi, thỏa mãn ngay trong quá trình thực hiện chứ không chỉ ở kết quả cuối cùng. Khái niệm “flow” do nhà tâm lý học Mihaly Csikszentmihalyi đề xuất vào thập niên 1970, sau khi ông quan sát các nghệ sĩ, họa sĩ có thể vẽ hàng giờ liền mà quên ăn quên ngủ. 

Đối với content creator và influencer, dòng chảy sáng tạo giữ vai trò như “chất xúc tác” giúp bùng nổ ý tưởng và nâng cao hiệu quả làm việc. Khi “vào flow”, bạn có thể sản xuất nội dung với hiệu suất cao gấp nhiều lần bình thường – một nghiên cứu kéo dài 10 năm của McKinsey chỉ ra các CEO làm việc hiệu quả hơn tới 500% khi ở trong trạng thái flow. Trạng thái flow mang lại trải nghiệm tích cực tột đỉnh – bạn gần như chạm đến “đỉnh” hạnh phúc về cả thể chất lẫn tinh thần, càng làm càng thấy công việc của mình có ý nghĩa và xứng đáng để đầu tư thời gian, công sức. 

Đặc điểm của trạng thái dòng chảy

Khi một content creator bước vào trạng thái flow, họ sẽ trải nghiệm một số đặc điểm tâm lý rất đặc trưng. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình cho thấy bạn đang ở trong dòng chảy sáng tạo:

• Tập trung cao độ: Bạn đạt mức tập trung tuyệt đối vào nội dung đang sáng tạo, không gì có thể khiến bạn xao nhãng khỏi luồng ý tưởng. 
• Mất khái niệm về thời gian: Tâm trí bạn đắm chìm vào hiện tại. Thời gian có thể trôi rất nhanh hoặc gần như ngừng lại – bạn có thể ngồi làm việc nhiều giờ liền nhưng cảm giác chỉ như vài phút.
• Cảm giác kiểm soát và tự tin cao: Trong trạng thái flow, người sáng tạo thường có cảm giác làm chủ tình hình, làm chủ công cụ và ý tưởng của mình. Nhờ đó, họ linh hoạt điều chỉnh quá trình sáng tạo mà không bị gián đoạn bởi những lo lắng bên ngoài.
• Hứng khởi nội tại và đắm chìm trong trải nghiệm: Dấu hiệu quan trọng nhất của dòng chảy sáng tạo là bạn tận hưởng từng khoảnh khắc của quá trình sáng tạo. Công việc tự thân nó đem lại niềm vui sướng, hưng phấn nội tại, đến mức bạn làm vì đam mê chứ không phải nghĩa vụ. Mọi cảm xúc tích cực được kích hoạt và tập trung hoàn toàn vào nhiệm vụ hiện tại, tạo nên trạng thái thăng hoa. 

Lưu ý rằng trạng thái dòng chảy chỉ xuất hiện khi có sự cân bằng giữa thách thức của nhiệm vụ và kỹ năng của bạn. Nếu công việc quá dễ, bạn sẽ nhanh chán; ngược lại nếu quá khó so với khả năng, bạn dễ lo lắng, nản lòng. Flow đòi hỏi một “điểm ngọt” vừa sức – nhiệm vụ đủ thử thách để kích thích hứng thú, nhưng không đến mức làm bạn quá sức. 

Cách nhà sáng tạo nội dung nuôi dưỡng và tận dụng dòng chảy sáng tạo trong công việc

Làm thế nào để một content creator hay influencer có thể nuôi dưỡng trạng thái creative flow và tận dụng nó tối đa trong công việc? Dưới đây là một số gợi ý dành cho bạn: 

1, Thiết lập thói quen và môi trường làm việc thuận lợi

Việc xây dựng thói quen và môi trường phù hợp sẽ tạo “đường ray” đưa bạn vào dòng chảy sáng tạo một cách tự nhiên. 

• Thiết lập một lịch làm việc đều đặn cho các hoạt động sáng tạo. Xác định thời điểm bạn sung sức và sáng tạo nhất trong ngày để ưu tiên cho việc tạo nội dung. Tìm nhịp sinh học sáng tạo của riêng bạn và biến nó thành thói quen hàng ngày. Khi bộ não quen với việc “đến giờ là sáng tạo”, bạn sẽ thấy dễ dàng tập trung hơn nhiều.
• Chuẩn bị môi trường làm việc thật thuận lợi cho flow. Điều quan trọng là không gian ấy phải khiến bạn thoải mái và tập trung, không bị quấy nhiễu. Hãy đảm bảo các dụng cụ, thiết bị cần thiết (máy tính, máy ảnh, sổ tay ý tưởng,…) luôn sẵn sàng trong tầm tay, để khi ý tưởng đến bạn có thể bắt tay vào thực hiện ngay mà không mất thời gian tìm kiếm. 

• Trước mỗi phiên làm việc, tạo một nghi thức nhỏ để báo hiệu cho não bộ rằng “sắp vào flow”: ví dụ pha một tách trà hoặc cà phê, dọn lại bàn cho ngăn nắp, đeo tai nghe và bật một playlist nhạc không lời yêu thích. Những tín hiệu quen thuộc lặp đi lặp lại này sẽ giúp bạn dễ “nhập vai” người sáng tạo và bắt đầu tập trung.
• Chuẩn bị cả về thể chất và tinh thần trước khi làm việc. Một cơ thể được nghỉ ngơi đủ, bụng không đói, tinh thần thư thái sẽ giúp bạn toàn tâm toàn ý cho sáng tạo. Nếu cảm thấy đầu óc chưa “vào guồng”, bạn có thể khởi động nhẹ: đi dạo vài phút lấy không khí, tập vài động tác giãn cơ, hoặc thiền định ngắn để tĩnh tâm. 

Khi thói quen và môi trường đều thuận lợi, quen thuộc, não bộ sẽ dễ dàng chuyển sang chế độ flow mà không tốn quá nhiều ý chí hay nỗ lực.

2, Kỹ thuật tập trung và hạn chế yếu tố gây nhiễu

Tập trung là chìa khóa để mở trạng thái flow sáng tạo. Dưới đây là các kỹ thuật giúp bạn rèn luyện sự tập trung và loại bỏ yếu tố gây nhiễu:

• Áp dụng phương pháp Pomodoro: Làm việc sâu 25 phút, nghỉ 5 phút. Sau 3-4 chu kỳ, nghỉ dài 15-30 phút để nạp năng lượng. Cách này giúp duy trì sự tập trung cao mà không kiệt sức, tận dụng khoảng chú ý tối ưu của não.
• Sử dụng time-blocking: Chặn khung giờ cố định cho nhiệm vụ quan trọng, ví dụ 9h-11h sáng viết kịch bản, 2h-4h chiều chỉnh sửa video. Giữ kỷ luật, không để việc khác xen vào, tạo “khoảng thiêng liêng” cho sáng tạo.
• Loại bỏ yếu tố gây nhiễu: Tắt thông báo điện thoại, máy tính; dùng chế độ “Do Not Disturb” hoặc ứng dụng chặn mạng xã hội, email tạm thời. Thông báo cho đồng nghiệp, bạn bè về khung giờ tập trung để tránh bị làm phiền. Đeo tai nghe chống ồn hoặc bật nhạc nhẹ để cách ly tiếng ồn bên ngoài.
• Ghi chú ý nghĩ linh tinh: Chuẩn bị giấy bút để ghi nhanh các suy nghĩ ngoài lề (như “mua đồ ăn”, “trả email”), tránh để chúng quay cuồng trong đầu. Giải quyết sau khi xong việc.
• Duy trì kỷ luật flow: Tập trung một việc duy nhất, tránh đa nhiệm. Nếu muốn lướt mạng, tự nhắc rằng phần thưởng (như xem YouTube 15 phút) sẽ đến sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Cách “tự thưởng trì hoãn” này tạo động lực để não bộ tập trung.

Khi rèn luyện kỹ năng tập trung và giảm thiểu yếu tố gây nhiễu, bạn sẽ thấy trạng thái flow trở nên dễ tiếp cận hơn, như một người bạn đồng hành giúp sáng tạo trôi chảy.

3, Lên kế hoạch nội dung linh hoạt: tạo cảm hứng thay vì áp lực

Là một content creator chuyên nghiệp, bạn hiểu tầm quan trọng của kế hoạch nội dung – lịch đăng bài, các chủ đề dự kiến, deadline cho từng dự án… Tuy nhiên, nếu kế hoạch đó quá cứng nhắc, nó có thể trở thành con dao hai lưỡi giết chết sự sáng tạo. 

Trước tiên, xây dựng khung nội dung với những chủ đề lớn hoặc mục tiêu dài hạn. Ví dụ, bạn đặt mục tiêu tháng này sẽ làm vlog về chủ đề sống xanh, nhưng hãy linh hoạt về số lượng video hoặc hình thức thể hiện tùy theo ý tưởng thực tế nảy sinh. Một kế hoạch quá tỉ mỉ dễ tạo cảm giác áp lực phải chạy theo, khiến bạn “push” bản thân ngay cả khi cạn ý tưởng. Thay vào đó, hãy coi kế hoạch như kim chỉ nam, còn hành trình sáng tạo cụ thể ra sao có thể uốn theo dòng chảy cảm hứng của bạn.

Tất nhiên, linh hoạt không có nghĩa là tùy tiện hay “thích thì làm không thích thì thôi”. Kế hoạch nội dung vẫn cần để bạn có định hướng rõ ràng và đảm bảo tính nhất quán cho thương hiệu cá nhân. Điểm mấu chốt là hãy lắng nghe bản thân: nếu có ngày bạn cảm thấy hoàn toàn cạn ý tưởng hoặc mệt mỏi, đừng ép mình phải sản xuất nội dung chỉ để đáp ứng lịch. Thay vào đó, có thể đổi sang làm việc khác, hoặc nghỉ ngơi lấy lại năng lượng.

Tạm kết

Hành trình sáng tạo nội dung giống như một cuộc marathon dài hơi, đòi hỏi người creator không chỉ tài năng và nỗ lực mà còn cả sự bền bỉ và cân bằng. Creative flow giúp cho công việc sáng tạo trở nên nhẹ nhàng, thăng hoa thay vì nặng nhọc áp lực. Nó không phải thứ may mắn trời cho, mà là trạng thái bạn có thể rèn luyện thông qua việc hiểu bản thân, xây dựng thói quen tốt và môi trường phù hợp, rèn kỹ năng tập trung, lên kế hoạch linh hoạt và đặc biệt là không quên chăm sóc chính mình.

Cuối cùng, dòng chảy sáng tạo là một hành trình khám phá đầy thú vị. Mỗi người sẽ có cách riêng để bước vào flow và giữ nó tuôn chảy. Hãy kiên nhẫn thử nghiệm và lắng nghe bản thân mình. Khi đã tìm ra được “công tắc” flow của riêng bạn, cả bầu trời sáng tạo sẽ mở ra.