Đây không phải lần đầu tiên tôi có dịp phỏng vấn Vũ Dino. Từ bài Special Interview gần 2 năm trước tới bài viết lần này, cảm nhận của tôi về Vũ Dino vẫn không thay đổi: Một người làm nghề khiêm tốn, cẩn trọng, và đặc biệt kỷ luật. Có lẽ đây là một hình dung rất khác so với những gì công chúng thường nghĩ về những người làm sáng tạo - vốn bị gán với sự mộng mơ, bay bổng, thậm chí là… tùy hứng. 

Trong bài viết thuộc series How I Got Here lần này, hãy cùng The Influencer tìm hiểu con đường Vũ Dino mạnh dạn từ bỏ công việc văn phòng đáng mơ ước để bắt đầu sự nghiệp content creator toàn thời gian, và thực sự sống tốt với sự lựa chọn này. 

Kể từ chớm bắt đầu sự nghiệp đến nay, Dino đã đi qua những giai đoạn nào, với những mục tiêu và chiến lược cụ thể ra sao? 

Tính đến nay, tôi đã làm công việc này tới năm thứ 8, cũng được coi là người làm nghề lâu năm. Ở giai đoạn đầu tiên khi mới tập tành làm Youtube, tôi làm vì thích chứ chưa thực sự mường tượng được đây là kiểu công việc gì. Có lẽ đó là điểm chung của thế hệ tôi, mọi người đều hào hứng làm quen với làn sóng bùng nổ của mạng xã hội, tập tành quay chụp trên các thiết bị di động. 

Tôi là tuýp người hướng nội và ngại giao tiếp - nhất là với người lạ. Tôi thích chia sẻ nhưng không giỏi làm chuyện đó trước những con người “bằng xương bằng thịt" đứng trước mình. Tôi có rất nhiều năng lượng dồn nén bên trong mình, nên tôi cần tìm một kênh phù hợp để giải tỏa hết những điều mình muốn nói, muốn nghĩ, muốn làm. Và Youtube là nơi chốn tôi lựa chọn. Tôi cảm thấy là giai đoạn mình làm nội dung một cách hồn nhiên và ngây thơ nhất, và may mắn được khán giả đón nhận rất tích cực. 

Giai đoạn tiếp theo là khi tôi bắt đầu nhận được nhiều sự chú ý, cũng có nguồn thu nhập nhất định từ những nội dung mình thực hiện. Tôi quyết định biến content creator thành công việc part time vào cuối tuần hoặc sau giờ làm việc văn phòng. Bên cạnh niềm vui được trải nghiệm nhiều thứ, tôi cũng lờ mờ nhìn ra sự khác biệt giữa công việc văn phòng và freelancer. 

Đó là lúc tôi cảm thấy content creator hoàn toàn có thể trở thành một công việc full-time chuyên nghiệp. Tôi nghỉ việc văn phòng, xây những viên gạch đầu tiên cho sự nghiệp content creator và nghĩ cách kiếm thu nhập từ nghề này. Tôi gọi đó là khởi đầu của giai đoạn “đánh liều". Vào những năm 2016 - 2017, khái niệm content creator dần thành hình, và tôi bắt tay vào việc chuyên nghiệp hóa nó. Tôi xác định mình sẽ vận hành dưới hình thức one-man show, tạo nội dung đa dạng gồm viết lách, hình ảnh, video. 

Đến một thời điểm tôi lại thấy như vậy vẫn chưa đủ. Tôi tham khảo những mô hình truyền thống như TV broadcast hay TV station để biết rằng mình cần một team hỗ trợ trong công việc. Tôi tiến hành tuyển người cho những vị trí cần thiết như quay phim, editor, producer, thậm chí là… trợ lý mua sắm. Từ 1 người, đến 3 người, hiện tại team tôi đang tạm “chốt" con số 7 người. 

Vậy đó, hành trình làm nghề của tôi có thể được chia ra làm 4 giai đoạn như vậy. 

Tiếp tục công việc văn phòng, hay bắt đầu sự nghiệp content creator full-time - đó hẳn là một quyết định thử thách, nhất là trong thời điểm content creator vẫn còn là lĩnh vực quá mới ở Việt Nam. Dino đã đưa ra lựa chọn bằng cách nào? 

Tôi công nhận đây là một bước nhảy mạo hiểm. Nói gì thì nói, bố mẹ tôi cũng đã đầu tư ăn học để mong thấy con mình làm công ty lớn, nên việc mình từ bỏ cũng giống như… bỏ hết công sức học hành từ trước đến giờ. Nhưng sau khi tự vận hành công việc content creator một thời gian, tôi nhận ra những kiến thức và kinh nghiệm về quản trị kinh doanh trên ghế nhà trường được vận dụng rất nhiều để tôi quản lý một team hiệu quả. Về bản chất, khi làm content creator và có người hỗ trợ mình, chúng ta cũng đồng thời trở thành leader vận hành một đội ngũ. 

Tôi từng xem tập podcast The Money Date mà Vũ Dino là khách mời. Ở đó Dino chia sẻ tiền bạc là thứ bạn nghĩ về rất nhiều, và bản thân Dino cũng là người thích tiêu tiền. Khi mới làm content creator, tiền bạc có phải vấn đề lớn của Dino, so với mức thu nhập ổn định khi còn làm văn phòng? 

Tôi luôn ám ảnh với câu chuyện tiền bạc. Tôi thích tiêu tiền; nhưng lại không muốn mình đi làm chỉ vì tiền. Khi đứng giữa những sự lựa chọn nghề nghiệp, tôi cũng nhiều lần tự hỏi: “Liệu sau này mình không có tiền tiêu thì sao?” Nhưng trộm vía là cho tới nay, tôi chưa bao giờ phải trải qua một ngày nào thiếu tiền. Nói không lo thì là nói dối, nhưng tôi tin rằng kiểu gì tôi cũng sống được. Nhất là ở những năm tháng ấy, sự ngông cuồng của tuổi trẻ lớn hơn rất nhiều so với sự lo lắng về tương lai. 

Tôi nghĩ ở thời điểm này, mình đã được đền đáp hậu hĩnh và xứng đáng khi làm tốt công việc của mình. Còn nhu cầu chi tiêu sẽ lớn lên hoài như một kiểu lạm phát về lối sống, kể cả khi tôi đã có nhà, có xe, cuộc sống ổn định. Lo cho mình xong rồi, tôi lại muốn lo cho người thân, cho nhân viên của mình, cho nhiều người khác nữa. 

Khi ấy, influencer hay content creator là một lĩnh vực rất rất mới ở Việt Nam. Dino nghĩ mình có thể kiếm tiền từ nó như thế nào? 

Tôi không nghỉ đột ngột khi không có một đồng trong tay. Tôi có một giai đoạn chuyển giao khi tôi làm cả hai công việc cùng lúc, và tôi kiếm tiền từ cả hai nguồn này. Cho đến khi thu nhập từ content creator lớn hơn thu nhập từ công việc văn phòng khoảng 30-50%, tôi mới quyết định nghỉ hẳn. Thoạt nghe thì có vẻ mạo hiểm, nhưng thực chất quyết định của tôi khá an toàn. 

Từ lần phỏng vấn trước tới lần này, tôi luôn có cảm giác Dino là một người rất kỷ luật và cẩn trọng. Dino không quá bay bổng, mơ hồ, mà lại rất chắc chắn với những quyết định mình sẽ làm. 

Đúng, tôi được “huấn luyện" để trở thành người như vậy. Từ nhỏ bố mẹ đã dạy tôi phải thực tế. Bố mẹ luôn nói: Gia đình mình bình thường thôi, nên sau này bố mẹ không thể hậu thuẫn cho con. Con phải tập sống tự lập. 

Cái bay bổng, sáng tạo bạn nói là thứ có sẵn trong tôi, nhưng chưa có cơ hội để phát huy từ bé. Phải đến khi trưởng thành và tự lo được cho mình, tôi mới có không gian và cơ hội để thể hiện cái phần bay bổng, sáng tạo của mình. 

Và có vẻ như Dino cũng là tuýp người sống kỷ luật? 

Nếu không kỷ luật thì tôi sẽ cảm thấy cuộc sống của mình đang bất ổn. Có vẻ như đó là đặc điểm của cung Kim Ngưu nhỉ (cười). Tôi làm gì cũng phải có quỹ đạo nhất định. Thậm chí trong chuyện ăn uống cũng thế, tôi mặc định sẽ ăn cơm ở nhà sau giờ làm việc, hôm nào bạn bè rủ thì tôi mới “phá lệ" ăn ngoài. Tôi không phải người cứng nhắc, chỉ là tôi “tôn thờ" phát minh về lịch trình của nhân loại. Tôi không thể sống ngày hôm nay mà không biết ngày mai sẽ diễn ra như thế nào. 

Nhắc đến công việc sáng tạo, nhiều khi công chúng có một số ý kiến hơi phiến diện. Kiểu như người làm sáng tạo thì lúc nào cũng mộng mơ, cảm hứng, thậm chí là tùy hứng. Nhưng Dino thì lại là một người rất kỷ luật. Với Dino, sự kỷ luật có ý nghĩa như thế nào với người làm sáng tạo? 

Sự kỷ luật giúp bạn biến sáng tạo thành công việc thực thụ mà bạn có thể làm lâu dài. Còn sáng tạo theo cảm hứng sẽ biến bạn thành một nghệ sĩ. 

Tôi rất ngưỡng mộ và kính trọng những người nghệ sĩ, nhưng tôi biết bản thân không có năng khiếu trời cho để trở thành người như vậy. Nếu nuông chiều sự sáng tạo thì tức là tôi đang tự biến mình thành con ve sầu tùy hứng chỉ mải hát ca mà không biết lo nghĩ cho tương lai. Ngược lại, sự kỷ luật giúp tôi chuyên nghiệp một công việc vốn được xếp vào nhóm ngành sáng tạo như content creator. Sáng tạo trong kỷ luật sẽ giúp mình làm công việc này không chỉ 5-10 năm, mà là 20-30 năm.  Còn nếu làm sáng tạo với tâm thế “thích thì làm, chán thì nghỉ”, cuộc sống của người làm sáng tạo ắt sẽ rối như một mớ bòng bong, và cảm hứng sáng tạo cũng dễ “bay hơi" mất.

Từ lúc Dino bắt đầu đến nay, cách các content creator làm nghề và cách khán giả nhìn nhận về nghề đã thay đổi khá nhiều. Dino đã thích nghi với những thay đổi đó như thế nào? 

Ngày trước, nội dung “authentic" và mang tính cá nhân rõ nét hơn rất nhiều. Còn bây giờ việc sáng tạo nội dung đã trở nên dễ dàng hơn - theo nghĩa là mọi người bắt trend nhanh hơn thông qua việc “tái tạo" một ý tưởng mà ai đó đã nghĩ ra rồi. Tôi nghĩ đó là hình thức sáng tạo kiểu mới, khi mọi người sử dụng số lượng để tạo ra chất lượng. Nếu hôm nay nội dung của bạn không viral, thì ngày mai bạn thử… 10 nội dung khác để xem đâu là hướng đi hiệu quả. 

Đã bao giờ Dino nghĩ đến chuyện, nếu mình không làm nên cơm cháo gì, thì sao? 

Tôi rất thích một câu nói trong bộ phim “3 chàng ngốc": Theo đuổi sự ưu tú, thành công sẽ theo đuổi bạn. Làm công việc gì cũng thế, chỉ cần nỗ lực để trở nên xuất sắc thì chắc chắn bạn sẽ được đền đáp. Nên tôi không nghĩ về câu hỏi “thì sao” ấy. Tôi tự tin rằng với khả năng của mình, nếu công việc này không ổn thì mình hoàn toàn có thể thử sức ở một công việc khác. 

Thật lòng mà nói, Dino có thấy mình đang thành công không? 

Tôi thấy công việc mình làm đang giúp ích cho rất nhiều người. Tôi không đo đếm thành công bằng vật chất hữu hình, mà muốn định nghĩa thành công bằng những giá trị vô hình. Khán giả xem nội dung của Vũ Dino mà nấu ăn được, xây nhà được, giải quyết khúc mắc trong cuộc sống được, thì đấy chính là thành công mà tôi rất đỗi tự hào. 

Tôi thì lại thấy những thứ vật chất hữu hình là biểu hiện thành công dễ nhận thấy nhất. Chẳng hạn, thời điểm tôi có cảm giác “Vũ Dino thực sự thành công rồi!” là khi xem video bạn giới thiệu ngôi nhà của mình. 

Điều đó dễ hiểu thôi mà (cười). Với tôi thì, thời điểm dành dụm tiền làm nhà tôi đã suy nghĩ: Tại sao mình không biến việc này thành một nội dung hữu dụng với nhiều người nhỉ? Đó là lý do tôi chia sẻ với khán giả về toàn bộ quá trình làm nên tổ ấm của mình. Và tôi nghĩ rằng mình đã nhận được sự tưởng thưởng xứng đáng khi rất nhiều khán giả đã được truyền cảm hứng bởi câu chuyện ấy.  

Và mới đây, Vũ Dino cũng trở thành host của show “Là Nhà”... 

“Là Nhà" là bước ngoặt nơi tôi phát triển từ việc làm cho chính mình đến làm việc cùng một đội ngũ lớn lên đến cả trăm người, với trọng trách lớn hơn, và cũng đồng nghĩa với việc tôi trở nên hữu dụng với nhiều người hơn nữa. 

Với tôi, “Là Nhà" chính là thành tựu mà tôi rất muốn tự vỗ vai động viên chính mình. Và sau khi thử sức với vai trò TV host, tôi cũng muốn phát triển nhiều hơn ở lĩnh vực này. 

Nghĩ lại thì những thứ đã đưa Dino đến vị trí ngày hôm nay là gì? Có điều gì bạn làm tốt hơn, hiệu quả hơn người khác?

Tôi là một “good learner”, tôi nghĩ ấy là điểm quan trọng nhất. Tôi hấp thụ kiến thức tốt, vì vậy nên khả năng cao tôi sẽ trở thành một người truyền tải kiến thức tốt. Sau quá trình học của bản thân, tôi nhìn ra được những khó khăn, thử thách và đúc rút được những bài học giá trị. Khi trò chuyện với người khác, tôi cố gắng hiểu những trở ngại họ đang đối mặt, và cố gắng giải thích những vấn đề ấy một cách dễ hiểu nhất có thể để giúp đỡ họ. 

Liệu có một bài học nào đó mà Dino phải học một cách khó khăn? 

Nhiều lắm, nhưng hiện tại thì tôi nghĩ đến bài học về sự mạo hiểm. Tôi biết rằng nếu so về số followers, thành tích của tôi… khiêm tốn hơn rất nhiều bạn. Tôi nghĩ một trong những nhiệm vụ quan trọng của influencer là thu hút sự chú ý của càng nhiều người càng tốt; nhưng tôi rất… nhát và không dám mạo hiểm trong việc đó, thành ra tôi chỉ đi lên túc tắc vậy thôi. 

Và đó là bài học anh đã chấp nhận thỏa hiệp? 

Tôi phải thỏa hiệp từng chút một. Viễn cảnh dành được quá nhiều sự chú ý, nhiều hơn giá trị mình tin mình có thậm chí còn khiến tôi cảm thấy thiếu an toàn. 

Có một bài học từ năm lớp 6 mà đến giờ tôi vẫn nhớ mãi không quên. Cô giáo viết phân số a/b lên bảng đen và giải thích: “a" là giá trị thật của bản thân các con, còn “b" là giá trị mà người khác nhìn thấy ở các con. Nếu “b" bị thổi phồng lên, thì tức là giá trị ảo của con càng lớn, trong khi giá trị thật bị thu nhỏ lại. Có thể tôi hơi cổ hủ, nhưng tôi luôn tin rằng nếu giá trị thật đủ lớn thì thương hiệu cá nhân của mình mới bền. Tôi không muốn hứa suông hay thổi phồng giá trị với bất kỳ ai. 

Nếu phải dành một lời khuyên cho những bạn trẻ muốn đi theo sự nghiệp content creator lâu dài, bền bỉ, Dino sẽ nói gì? 

Content creator không phải một công việc dễ dàng, và cũng không dành cho tất cả mọi người. Hãy đánh giá thật kỹ càng liệu kỹ năng và đam mê của bạn có thật sự phù hợp để theo đuổi ngành này lâu dài; hay đây chỉ là một ước mơ nhất thời. Tôi là một ông anh già chắc cú, nên tôi không bao giờ khuyên các bạn theo đuổi đam mê một cách mù quáng. Theo đuổi đam mê không có gì sai, nhưng bạn phải luôn tỉnh táo để tính trước plan B, plan C cho mình để không bao giờ rơi vào cảnh trắng tay. Tôi thậm chí còn nghĩ đến cả… plan Z luôn rồi! (cười)