Trên thị trường quốc tế, EDM vẫn đang là một trong những thể loại âm nhạc phổ biến nhất. Tuy nhiên, tại Việt Nam, sức nóng của nhạc điện tử đã có phần nguội dần, thậm chí có một số nhận định rằng EDM đã “chết”. Trải qua thời kỳ huy hoàng đến vụt tắt của thể loại nhạc kích thích này, Hoaprox và Monotape là hai cái tên đã có những thành công và chỗ đứng nhất định trong làng nhạc điện tử Việt Nam.

Với các bản hit gây nghiện như “Ngẫu hứng” (Hoaprox) và “Vietnam Radio” (Monotape), họ đã góp phần đưa âm nhạc Việt Nam vươn tầm quốc tế, thậm chí đem lại những bản hợp đồng với các hãng đĩa lớn thế giới như Monstercat, Spinnin' Records, Dharma Worldwide, ... Là những người trong cuộc, hai DJ/Music Producer trẻ sẽ có những chia sẻ, góc nhìn đa chiều và sâu sắc về tương lai của EDM Việt.

Liệu EDM tại Việt Nam có phải một “đóa hoa” sớm nở chóng tàn?

Du nhập thị trường Việt Nam, EDM ngay lập tức thu hút được một lượng lớn khán giả trẻ và nhanh chóng tiến đến giai đoạn đỉnh cao ở những năm 2015 - 2016 với các lễ hội âm nhạc điện tử quy mô lớn. Cho đến khi một festival tại Hà Nội xảy ra sự cố vào năm 2018 và liên tiếp sau đó là đại dịch Covid khiến cho EDM bị ngăn cản sức lan tỏa. Phải đến 2022, EDM mới bắt đầu hồi sinh với sự trở lại của các festival mô lớn như Ravolution, Creamfields, Weekend Voyage, .... Có thể thấy EDM vẫn đang được yêu thích bởi một cộng đồng người nghe nhất định. Một số thương hiệu như Heineken, Tiger, ... đầu tư làm sự kiện có yếu tố âm nhạc điện tử hay các thành phố lớn đã bắt đầu tổ chức sự kiện EDM Countdown mừng năm mới.

Khi nhắc đến EDM người ta thường ngay lập tức nghĩ đến các lễ hội sôi động cùng các raver cuồng nhiệt. Tại sao lại có sự khác biệt của EDM so với các thể loại nhạc khác? Về vấn đề này, 2 khách mời chia sẻ:

Monotape: “Trải nghiệm thưởng thức nhạc dance khi ở nhà sẽ rất khác biệt so với thưởng thức tại một không gian lớn. Hiểu theo nghĩa đen, nhạc dance tức là nhạc giúp làm kích thích, làm cho mình muốn nhảy bởi có rất nhiều base và nhịp điệu dồn dập. Những yếu tố ấy được thể hiện rõ nhất được phát qua hệ thống âm thanh lớn

Hoaprox: "Không phải cứ nhạc EDM là phải nghe ở không gian âm thanh lớn bên ngoài. Như bản thân mình, từ lúc ban đầu biết đến nhạc EDM, biết được đam mê của mình là sản xuất các track nhạc đó thì hầu như mình chưa từng tham gia một buổi tiệc EDM nào. Chính xác là như vậy bởi vì lúc đó mình còn rất nhỏ, học cấp 3, ngoài việc học ra thay vì đi chơi thì mình sẽ mày mò về EDM và nghe EDM ở nhà, nhiều khi chỉ đeo tai nghe thôi. Âm nhạc cuối cùng chỉ là cảm xúc thôi, mình nghĩ là nhạc EDM hoàn toàn có thể mang đến cảm xúc dù ở bất cứ đâu.”

EDM là một dòng nhạc mang lại cảm xúc tích cực cho mọi người, bất kể thời gian, không gian. Đối với các DJ/Producer tâm huyết, EDM không chỉ là một dòng nhạc, mà còn là một niềm đam mê. Đó là cách để họ truyền tải những cảm xúc tích cực đến với thế giới. Chúng ta chắc hẳn đã từng nghe các bản nhạc gây bão toàn cầu của Avicii, Calvin Harris, David Guetta, ... Khi các bài hit này xuất hiện rồi trở thành mainstream, cũng là lúc EDM trở thành một nét văn hoá trong và là một phần trong nền công nghiệp âm nhạc quốc tế.

Nhưng tại Việt Nam, EDM chưa thể coi là một văn hoá mà chỉ được nhận định là một xu hướng đang bị bão hoà. Hoaprox lý giải rằng, ở thời điểm đầu, nhạc điện tử đến như một làn gió mới và tạo hiệu ứng mạnh mẽ lên khán giả bởi tâm lý thích thú những điều mới lạ. Nhưng khi khán giả đã được trải nghiệm nhiều với EDM thì họ dần mất đi sự hứng thú ban đầu. Monotape chia sẻ thêm, sự suy giảm của cộng đồng EDM cũng bắt nguồn từ một sự cố nghiêm trọng xảy ra trong một sự kiện kèm theo ảnh hưởng của đại dịch khiến cho các sự kiện này không được tổ chức trong một thời gian dài.

Mặc dù vậy, EDM vẫn tồn tại mạnh mẽ tại Việt Nam với một lượng fan “trung thành”. Có thể thấy mỗi ngày vẫn có rất nhiều music producer ra sản phẩm mới với lượt stream khủng. Bên cạnh sự trở lại của các lễ hội âm nhạc điện tử quy mô lớn thì EDM còn hiện diện ở các tụ điểm nightlife, nơi được coi là liều thuốc tinh thần của rất nhiều bạn trẻ.

Hoaprox khẳng định EDM chưa (c)hết tại Việt Nam: “Nếu mình coi EDM là một phong trào thì nó không còn hot nữa, nhưng nếu mình coi nó là một văn hoá âm nhạc thì nó vẫn đang tồn tại một cách mặc định trong đời sống âm nhạc của mọi người.”

EDM đang ở đâu trong sự thăng hoa của thị trường nhạc Việt?

Thị trường nhạc Việt 2023 có những bước phát triển mạnh mẽ với rất nhiều nghệ sĩ trẻ thành công ở đa dạng thể loại âm nhạc. Tuy nhiên, EDM lại có phần “kém sắc” hơn khi chưa có những sản phẩm thực sự nổi bật để lại dấu ấn trên bản đồ nhạc Việt. DJ/Producer EDM Việt Nam gặp nhiều thách thức, rào cản và thiếu cơ hội hơn so với các dòng nhạc khác.

Đầu tiên, đó là thiếu sân chơi.

Chưa nhiều sân chơi để các DJ/Music Producer được thể hiện và cọ sát với nhau. Mặc dù đã có một vài chương trình như The Remix với sự góp mặt của Hoaprox, hay The Heroes mà Monotape đã tham gia, ... Tuy nhiên, các cuộc thi này chưa thực sự “khoe” được tài năng và đóng góp của producer trong mỗi tiết mục biểu diễn. Hay thậm chí, nếu có một cuộc thi dành riêng cho các music producer thì Hoaprox cũng “không biết sẽ làm gì để có thể đi thi, và nếu mình là người của chương trình thì mình cũng không biết tổ chức cuộc thi như thế nào để khán giả có thể cảm nhận được” tài năng của mình. Với một giọng hát, người nghe có thể dễ dàng nhận ra đâu là một ca sĩ giỏi. Nhưng sẽ rất khó để các music producer làm được điều này chỉ với một track nhạc. Bởi lẽ không phải ai cũng hứng thú với các bản thiết kế âm thanh phức tạp tạo thành một track nhạc.

Tiếp theo, họ đang thiếu đất diễn.

Trước đây, các DJ/Music Producer Việt Nam chủ yếu biểu diễn tại các EDM festival và các tụ điểm nightlife. Gần đây, các music festival như GENfest, Hozo, Entera, ... đã bắt đầu giành thêm nhiều đất diễn cho họ. Tuy vậy, nhìn chung các DJ/Music Producer Việt Nam vẫn còn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm sân khấu trình diễn. Tại các EDM festival lớn của Việt Nam, dàn line up chính vẫn chủ yếu là những cái tên quốc tế, và các DJ/Music Producer Việt Nam vẫn thường được xếp ở vị trí "kép phụ".

Và cuối cùng, một trong những nguyên nhân dẫn đến sự phát triển chậm của EDM Việt Nam là sự thiếu hụt những tên tuổi mới nổi bật và sự rời đi của những người cũ. Như Hoaprox chia sẻ, một số người bạn của anh đã chuyển hướng sang làm các thể loại nhạc khác.

Khó khăn mà một Music Producer gặp phải còn xuất phát từ đặc thù tính chất công việc của họ. Như Monotape chia sẻ: “Đặc thù công việc của một người producer là người đứng sau và không thực sự là công việc của một người trình diễn như các ca sĩ. Để thể hiện được tài năng của một producer trong một gameshow hoặc một cuộc thi dành cho các producer thì sẽ rất khó để chúng ta tìm ra một format hiệu quả và hợp lý.”

Một góc nhìn khác nữa là chưa có nhiều công ty quản lý lớn đầu tư cho các nghệ sĩ EDM tại Việt Nam. Vì Producer đòi hỏi nhiều công sức và thời gian, cũng như rủi ro trên phương diện thương mại, đặc biệt là ở một thị trường âm nhạc còn non trẻ như Việt Nam. Do đó, các nhà sản xuất âm nhạc trẻ thường phải tự lực cánh sinh hoặc tìm kiếm cho mình một đội ngũ nhỏ chung chí hướng. Ngoài ra, thị trường record label trong nước cũng còn khá khiêm tốn, hầu hết các nhà sản xuất âm nhạc vẫn hoạt động độc lập. Chỉ có một số ít nhà sản xuất có sản phẩm nổi trội mới có thể ký hợp đồng với các hãng thu âm lớn như Dharma hay Spinnin Records Asia.

Thích nghi để sinh tồn hay giữ vững bản chất?

Mặc dù EDM đang bão hoà tại thị trường Việt, nhưng đây vẫn là cuộc cạnh tranh khốc liệt thị trường luôn không ngừng thay đổi cùng với sự gia tăng music producer ngày càng tăng. Hai khách mời chia sẻ, để có được chỗ đứng như hiện tại, họ đã phải trải qua một quá trình dài nỗ lực và ít nhiều có những thay đổi. Họ không ngừng học hỏi, quan sát, đồng thời tìm kiếm những hướng đi mới cho bản thân.

Hoaprox đã tự biến áp lực thành động lực và khắt khe hơn trong các sản phẩm của mình: “Không còn ngẫu hứng, bây giờ mình làm nhạc chuyên nghiệp. Sự hồn nhiên trong âm nhạc nhường chỗ cho trách nhiệm khi tôi làm nhạc không chỉ để riêng bản thân mình nghe. Thêm vào đó là trách nhiệm cho khán giả, cho team của mình và cho chính bản thân mình.” Sẽ có những sản phẩm anh chàng cần phải cân đo đong đếm giữa “cái tôi” và “thị hiếu”. Nhưng cũng có những sản phẩm làm cho khán giả biết tôi là ai.

Monotape cũng có những trải nghiệm tương đồng với người anh: “Tác động bởi nhiều yếu tố & phải cân nhắc dựa trên hình ảnh mà bản thân xây dựng và điều truyền tải đến khán giả, mất đi sự hồn nhiên trong việc làm nhạc. Mình phải cân nhắc trên câu chuyện làm nhạc cho khán giả nghe hay làm nhạc cho các music producer khác nghe.”

Khi khán giả không còn chỉ "nghe" nhạc!

Bên cạnh âm nhạc, thì các yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của mỗi nghệ sĩ. Đó là sự đầu tư về hình ảnh, thời trang và cách khai thác thương mại trên mỗi sản phẩm. Tất cả những điều này cần một ekip hỗ trợ để người nghệ sĩ không bị tính thương mại chi phối và vẫn giữ được sức sáng tạo và độc đáo trong âm nhạc điện tử của mình. Monotape cho rằng sự độc đáo của Nhạc điện tử nằm ở chất liệu âm thanh mà người music producer có thể tùy biến. Hoaprox cũng có góc nhìn thú vị về tinh thần phá cách của người chơi hệ EDM - “phá nhạc” để tạo ra một sản phẩm mới lạ.

Khi được hỏi về 3 tính từ miêu tả bản thân, hai anh chàng chia sẻ mình đều yêu âm nhạc. Nhưng Hoaprox đề cao khát vọng nhiệt huyết và tự do, còn Monotape hướng đến sự vui vẻ và luôn hỗ trợ đồng nghiệp và hậu bối. Ai cũng yêu âm nhạc, vậy làm sao để trở nên nổi bật và khác biệt trong thị trường âm nhạc nhưng vẫn phải đáp ứng thị hiếu khán giả, đó là cái khó mà mỗi Music Producer cần phải tìm cho mình một lối đi. Lúc này, họ cần phải học cách giảm bớt cái tôi để có thể nâng cao tính chuyên nghiệp.

Khi bắt đầu sự nghiệp, Monotape có thể thích thể hiện và phô diễn kỹ năng của bản thân trên các bài nhạc. Nhưng sau thời gian “sống và ngủ” cùng âm nhạc, ở thời điểm hiện tại - trải nghiệm người nghe và những gì khán giả có thể cảm nhận được quan trọng hơn việc trong bài nhạc đó anh chàng thể hiện kĩ năng như thế nào.

Hoaprox cho rằng kỹ năng rất quan trọng, nhưng không hoàn toàn chứng minh trình độ của một music producer. Điều quan trọng hơn là ý tưởng khi bắt đầu làm nhạc. Một ý tưởng hay sẽ chạm đến trái tim của khán giả, vì “âm nhạc cuối cùng cũng chỉ là cảm xúc của người nghe”. Mục tiêu xa hơn, anh bạn mong muốn có thể tạo ra một sản phẩm nhiều người nghe nhưng phải bằng những technique mà chỉ mình làm được.

EDM Việt Nam: “Hoa Tàn Không Phai”?

Sự bão hoà của thị trường nhạc điện tử hay có quá nhiều Music Producer cũng tạo nên tính cạnh tranh trong ngành này để tạo ra các sản phẩm chất lượng nhất cho người nghe. Nhưng đối với 2 anh em, đó là sự cạnh tranh lành mạnh không thể thiếu. Đối với Monotape, anh chàng có cách nhìn tích cực khi cho rằng mình có tính cạnh tranh cao và đó là động lực thúc đẩy bản thân. Mặc dù cạnh tranh nhưng vẫn rất hỗ trợ nhau để cùng giỏi hơn, thậm chí khi đồng nghiệp giỏi hơn mình thì đây cũng là cơ hội để anh được học hỏi và càng có động lực phát triển hơn. Hoaprox cũng đồng tình với người em và chia sẻ thêm rằng các đối thủ của anh chàng cũng chính là những “cạ cứng” thân thiết trong ngành.

Tinh thần tiên phong, không ngại thử thách, không giới hạn bản thân của các producer EDM đời đầu đã tạo nên những bản hit "phá phách", mở ra nhiều khả năng sáng tạo mới. Màu sắc âm nhạc của mỗi producer sẽ phù hợp với một nhóm đối tượng khán giả khác nhau. Đánh vào thị trường nội địa hay quốc tế đều có những khó khăn khi mỗi thị trường có một thị hiếu riêng.

Như Monotape thì anh tự nhận xét âm nhạc của mình phù hợp với gu của khán giả quốc tế hơn, hay Hoaprox đôi khi tự trăn trở: “Khi em thực hiện những sản phẩm mà mình nghĩ là dành cho thị trường quốc tế thì gần như em sẽ phải gác lại thị hiếu của Việt Nam qua một bên. Và ngược lại, khi em làm nhạc cho người nghe Việt Nam thì phải gác lại thị hiếu quốc tế xuống xíu.”

Chia sẻ của Hoaprox, Monotape và có lẽ cũng là của rất nhiều music producer về việc tạo dựng cộng đồng dành cho những người cùng làm nghề có thể kết nối, hỗ trợ và hợp tác cùng phát triển. Nhen nhóm lại tinh thần nhiệt huyết của các raver Việt, “hồi sinh lại các cộng đồng EDM sôi động như những năm về trước.

Monotape: “Tuy nhiên thì việc có một cộng đồng những người làm nhạc chơi với nhau em nghĩ cũng sẽ là một điều rất hay ho bởi vì từ cá nhân em thì nhìn chung em nhận thấy được là những người xuất phát điểm là producer thường thì xung quanh có rất ít người có chung công việc hay sở thích. Nên việc được gắn kết với những người có chung niềm đam mê sẽ là một cái rất là hay ho và thú vị.”

Hoaprox: “Không có cộng đồng thì em nghĩ nó không thể tạo nên một Văn hoá được. Đó là một cái mà những người như em hay Monotape hoặc những người trong ngành cần phải có ý thức để mình xây dựng và kết nối lại nếu không muốn nói là thay đổi. Dần dần mình cần phải nhen nhóm lại cái tinh thần đó!”

Tương lai EDM Việt Nam, một giấc mơ không xa, sẽ có những festival EDM quy tụ dàn line up toàn bộ là các producer nước nhà, thu hút raver quốc tế đến trải nghiệm. Để biến giấc mơ này thành hiện thực, rất cần sự nỗ lực không ngừng của các producer Việt. Hãy tiếp tục cháy hết mình với đam mê, không ngừng học hỏi và sáng tạo, để EDM Việt Nam ngày càng vươn xa hơn nữa. Chúc cho Hoaprox, Monotape và các Music Producer luôn vững bước trên con đường mang EDM Việt sánh vai quốc tế!