Sinh năm 2003 và đang theo học Business & Marketing tại Viện Đào tạo Quốc tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, cô nàng Đỗ Hà Linh sở hữu cho mình những thành tích đáng ngưỡng mộ cả về học tập lẫn hoạt động ngoại khóa, trong đó có danh hiệu Quán quân trong cuộc thi TEDxcellence vừa qua do TEDx FTU Hanoi tổ chức. Để duy trì được phong độ đáng ngưỡng mộ này, liệu rằng Hà Linh có gặp phải bất kỳ khó khăn nào không? Hãy cùng tìm hiểu về những điều không-phải-ai-cũng-biết về cô nàng qua buổi phỏng vấn của cô cùng TEDx FTU Hanoi nhé.

Trở ngại lớn nhất mà chị gặp phải xuyên suốt cuộc thi TEDxcellence là gì? 

Nói là "trở ngại" thì cũng không hẳn đúng, nhưng cũng có một vài chuyện khiến chị phải suy nghĩ khá nhiều. Một thành tựu nho nhỏ mà chị muốn chia sẻ đó là ở vòng 1 thì chị có tổng điểm cao nhất, tuy nhiên vì format thi của vòng đầu là ghi âm (khác hoàn toàn với đêm chung kết) nên chị lo lắng khá nhiều. Bởi lẽ chị là người hiểu rõ nhất, từ một file ghi âm đến một bài hùng biện trực tiếp trong 7 phút không có script là một khoảng cách lớn đến thế nào. Chị cảm thấy từ số điểm của vòng 1 thì mọi người sẽ mặc nhiên có một kỳ vọng rất cao ở chị, chẳng hạn như "Chị ấy là người có số điểm cao nhất vòng đầu, chắc chắn ở vòng chung kết chị ấy cũng sẽ làm thật tốt thôi". Vì thế mà số điểm top 1 nhìn thì có vẻ hào nhoáng và đáng ngưỡng mộ này lại vô hình trung tạo cho chị một áp lực "phải luôn thật hoàn hảo", thậm chí hơn cả hoàn hảo để giữ vững vị trí ấy, bất kể dù chị có đang ngập chìm trong hàng đống deadline khác hay dù sức khỏe (cả về tinh thần lẫn thể chất) của chị có đang kêu gào ra sao. 

Chị cũng bị bủa vây trong những suy nghĩ như “Nếu giờ một thí sinh đứng top 1 vòng đầu mà ra về ở chung kết với không một giải thưởng nào, cảm giác ấy sẽ kinh khủng ra sao”. Chị thậm chí còn đi "stalk" profile các thí sinh khác, và.. mất ngủ luôn (cười). Chị thấy hàng dài những thành tích khủng, như là thành tích học sinh giỏi quốc gia Tiếng Anh, rồi có bé dù là học sinh cấp 3 nhưng có hẳn 7 năm kinh nghiệm hùng biện, bạn thì từng có trải nghiệm làm MC chuyên nghiệp, với nhiều giải Quán quân, Quý quân, thậm chí còn từng tham gia training kỹ năng thuyết trình nữa,.. Chị nhìn lại mình và tự nghĩ “Sao mà mình kém cỏi vậy nhỉ, các bạn thí sinh khác siêu giỏi luôn.” Rồi từ đó chị hoài nghi nhân sinh dữ lắm, nào là mình chưa đủ vốn kiến thức Tiếng Anh (so với một thí sinh đội tuyển, đương nhiên là không bằng rồi…), mình cũng không phải MC hay nhà hùng biện với dày dặn kinh nghiệm,... Cùng với áp lực từ vị trí dẫn đầu, chị burnout dữ luôn.

Ở thời điểm burnout thì coping mechanism của chị là gì?

Một “fact” của chị đó là chị là một “mít ướt” chính hiệu. Vậy nên cơ chế đối phó với sự burnout mà chị thường dùng nhất là chị… khóc. Tuy nhiên đối với chị, khóc không phải là mình quá yếu đuối mà là cách mà chị thẳng thắn đối diện với cảm xúc của chính mình. Ngược lại, thường xuyên chôn vùi cảm xúc thật của mình thì lại dễ tiêu cực lắm. Nói cách khác, “mít ướt” chính là cách chị giải tỏa cảm xúc mà không cần phiền đến ai khác. Sau khi cho phép bản thân “được” mệt thì chị thấy khá lên rất nhiều. Từ đó mà chị cũng nhận ra, cũng vì chị đặt kỳ vọng và yêu cầu cao cũng như luôn nỗ lực 10000% năng lực của bản thân nên đến cuối cùng mọi thứ (trộm vía) khá ổn. Chị thấy vui và tự hào vì đã làm được những gì mà chị đã tự hứa với bản thân mình.

Ngoài ra đôi khi chị cũng tìm đến những người bạn thân của chị. Chị thấy bản thân mình may mắn khi luôn có những người bạn sẵn sàng lắng nghe những tâm sự phiền lòng của chị, dù cho chị than thở mãi về một vấn đề hết lần này đến lần khác. Bạn chị vẫn sẽ luôn kiên nhẫn lắng nghe chị và đưa cho chị những lời động viên mà đối với chị, mang ý nghĩa rất to lớn ở thời điểm ấy hay kể cả bây giờ. Nhờ những người bạn ấy mà chị đang dần học cách “để ý” đến người khác ít hơn và “để ý” đến mình nhiều hơn (để thấy rằng bản thân chị cũng tuyệt vời như thế nào). Vì vậy, học cách tự đối diện với cảm xúc của bản thân là quan trọng, nhưng đôi khi chị cũng hiểu rằng chị có những người bạn mà chị có thể dựa vào những lúc mệt mỏi, và chị vẫn chọn cách tìm đến bạn bè mỗi khi chị cảm thấy cần điều đó.

Thói quen tạo cho bản thân áp lực phải luôn thật hoàn hảo xuất phát từ tác động ngoại cảnh hay đến từ chính bên trong bản thân chị?

Chị nghĩ là cả hai. Về yếu tố ngoại cảnh, thì chị nghĩ không riêng gì bản thân chị mà bất cứ bạn trẻ nào cũng có thể cảm nhận được peer pressure ngày nay kinh khủng tới mức nào. Chị cứ không ngừng nhìn vào thành tựu của người khác rồi so sánh với bản thân mà đôi khi quên mất rằng mỗi người đều đang đi trên hành trình của riêng họ, vì thế mà việc so sánh bản thân với người khác có vẻ không hợp lý lắm phải không nè?

Tuy nhiên chị nghĩ phần lớn thói quen này vẫn xuất phát từ bên trong chị. Về mindset của chị thì thú thực chị là một người theo đuổi chủ nghĩa hoàn hảo (perfectionism). Chị hiếm khi nào biết đủ lắm (cười), vì thế mà chị luôn áp lực bản thân phải giữ được phong độ hiện có. Khi đứng trước một tin vui thì bình thường mình sẽ thấy tự hào về bản thân đúng không nào, nhưng thay vì thế, chị lại tập trung nhìn vào những điểm chị thấy mình cần cải thiện. Cũng vì thế mà đôi khi chị quên mất rằng mình cũng đang làm rất tốt rồi và chị xứng đáng được bản thân ghi nhận cho những điều đó.

Lối tư duy này theo thời gian đã ảnh hưởng như thế nào đến chị trong quá trình phát triển và hoàn thiện bản thân?

Theo chị thì thói quen này như một “con dao hai lưỡi” vậy. Về mặt hại thì nó thường xuyên khiến chị rơi vào trạng thái mệt mỏi, phần vì chị suy nghĩ khá nhiều, phần cũng vì tâm lý “phải luôn nỗ lực để xuất hiện thật hoàn hảo” của chị. Nhưng không vì thế mà chị quy cho nó là một thói quen xấu, bởi chị biết lối tư duy “hoàn hảo” này cũng có mặt lợi của riêng nó. Vì cũng nhờ đó mà chị không bao giờ ngủ quên trên chiến thắng của mình, thường xuyên luyện tập thói quen “nhìn nhận” lại bản thân với một tinh thần cầu tiến, không ngừng cố gắng và rút ra cho mình những bài học sau mỗi trải nghiệm.

Để cụ thể hơn thì chị sẽ xin nói về một trải nghiệm gần đây của chị. Chị còn nhớ trong tuần chuẩn bị cho chung kết, chị cũng đang phải viết một bài luận 2000 từ, chuẩn bị cho bài thuyết trình trên lớp và hoàn thiện hồ sơ du học nữa. Khối lượng công việc nghe là thấy thật kinh khủng đúng không nào? Và với mindset của một perfectionist thì chị muốn từng đầu công việc của mình phải được hoàn thiện một cách tốt nhất. Vì vậy, thay vì ưu tiên việc này rồi làm việc kia một cách “đủ tốt”, thì chị vẫn tự áp lực bản thân mình rằng: “Okay bây giờ mình có 1 tuần hoàn thành 3 đầu việc đấy. Bài luận của mình phải được điểm tuyệt đối, personal statement apply cho trường bên kia phải thật hay, và tất nhiên mình vẫn phải chuẩn bị tốt nhất có thể cho vòng chung kết sắp tới.” Chính vì tự áp lực như thế nên tuần đó chị thật sự burnout khi phải đồng thời đảm bảo được tiến độ và chất lượng của nhiều đầu việc cùng lúc. Tuy nhiên nhìn lại, nếu chị không nghiêm khắc như thế với bản thân thì giờ có khi chị đang phải ngồi tự trách bản thân vì điểm số thấp hoặc kết quả cuộc thi không như mong đợi rồi. Sau cùng thì chị thấy vui và tự hào vì đã làm được những gì mà chị đã tự hứa với bản thân mình.

Đối diện với lối tư duy có cả mặt lợi và hại, chị chọn cách tồn tại với nó như thế nào?

Sau khi trải qua bao “sóng gió thăng trầm” với thói quen tư duy này thì điều chị rút ra là mình nên biết cách tận dụng để biến nó thành một lợi thế. Chị chọn cách nhìn nhận về chủ nghĩa hoàn hảo của chị là: "Mình là một perfectionist và là một overthinker, nhưng thay vì dành thời gian để 'think' về những điều khó thay đổi được, mình chọn nghĩ về giải pháp cho những vấn đề mà bản thân gặp phải".

Chị rất đồng tình với một chia sẻ của nhà tâm lý trị liệu Jessica Foley, “Overthinking không phải lúc nào cũng xấu.” Đôi khi, tâm lý lo lắng về điều gì đó lại là chất xúc tác thúc đẩy chị hành động để tiến về phía trước. Vì thế nên chị chọn biết ơn thói quen “overthinking” này của mình thay vì cho rằng đây là một thói quen không tốt cần cải thiện.

Ngoài ra, chị cũng nhận thức được rằng những suy nghĩ của mình sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến từng khía cạnh trong cuộc sống thường ngày của chị. Vì thế nên chị cũng thường nghĩ về những mục tiêu mà chị muốn đạt được nữa. Nói nôm na thì nó giống như một kiểu “manifestation” vậy (cười). Chị tin rằng việc chị “visualize” ra một cuộc sống mà chị mong muốn sẽ phần nào đấy tiếp cho chị động lực để đạt được nó trong tương lai.

Cuối cùng, chị có thể bật mí cho các bạn đọc một chút về những dự định tương lai của chị được không?

Về đường dài thì thật ra chị sắp phải nói lời tạm biệt Việt Nam để đi du học rồi. Bước chân vào một môi trường mới, mong rằng London sẽ yêu thương chị nhiều chút (cười). Chị sẽ không quá kỳ vọng về một cuộc sống du học sinh hoàn hảo, nhưng chị mong mình sẽ có thể enjoy từng "mô mừn" mới, kiểu “live to the fullest”, sống trọn vẹn từng khoảnh khắc trong chương mới này của cuộc đời chị.

Còn về tương lai gần thì sắp tới chị rất háo hức cũng như vinh dự khi được trao cơ hội được đứng trên khấu TEDx FTU Hanoi và có bài nói của riêng mình. Đối với chị thì TEDx FTU Hanoi giống như dấu mốc khép lại thời sinh viên ở Việt Nam của chị vậy, vì vậy mà chị thấy rất trân quý khi có được trải nghiệm này. Đây cũng là một thành tựu đáng tự hào của bản thân chị nữa, vì trải nghiệm này không chỉ mang lại giá trị cho riêng bản thân chị mà nó còn giúp lan tỏa sự tích cực đến mọi người nữa. Chị tin rằng phần chia sẻ của chị trong sự kiện sắp tới sẽ rất bổ ích cho những bạn trẻ đang cảm thấy tự ti hay lạc lối khi đối diện với thị trường lao động rộng lớn hiện nay. Vì thế nên mọi người hãy đăng ký tham dự TEDx FTU Hanoi vào ngày 03/12 sắp tới tại đây để gặp mặt Hà Linh và những vị diễn giả vô cùng tài năng khác nữa nhé!!

Cảm ơn chị Hà Linh vì buổi nói chuyện vô cùng thú vị và ý nghĩa. Hy vọng chị sẽ tiếp tục gặt hái những thành tựu mới trên hành trình sắp tới của bản thân chị.

Bài viết: Yến Như