*Bài viết có tiết lộ nội dung phim

Dựa trên tác phẩm Đất Rừng Phương Nam của nhà văn Đoàn Giỏi

Đất Rừng Phương Nam là tiểu thuyết của nhà văn Đoàn Giỏi (1925 - 1989). Đây được coi là tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, kể về câu chuyện của cậu bé An sau khi bị lạc mất cha mẹ trong thời chiến. Sau năm 1945, vùng Nam Bộ bị Pháp xâm lược, An theo cha mẹ về quê sinh sống. Không được bao lâu, những tháng ngày bình yên một lần nữa lại bị giặc phá vỡ, lần này An lạc mất gia đình. 

Trong suốt quá trình lưu lạc của mình, An đã được những người dân Tây Nam Bộ cưu mang và giúp đỡ. An gặp được gia đình dì Tư Béo tốt bụng, gặp được ông lão bán rắn và trở thành anh em của Cò, cùng học nhiều bài học, kinh nghiệm xương máu trong cuộc sống. Đồng thời, An cũng được chứng kiến tấm lòng sắt son, sự hy sinh cao cả của những người con yêu nước. Điều này đã thúc đẩy An đến với cái kết quyết định đi theo các anh du kích, vì một tương lai độc lập cho nước nhà.

Các nhân vật trong bộ phim Đất Phương Nam (1997)

Dựa trên tác phẩm Đất Rừng Phương Nam của nhà văn Đoàn Giỏi, năm 1997, phiên bản truyền hình đã lần đầu được lên sóng với tên gọi Đất Phương Nam, do đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn đảm nhận. Tại đây, không chỉ hành trình của cậu bé An được lên sóng, mà ở đó, người xem còn thấy được tình người của những người Tây Nam Bộ, sự dũng cảm đấu tranh giành độc lập tự do dân tộc của những người dân chất phác thật thà. Ngoài ra, vẻ đẹp về thiên nhiên và văn hóa của vùng đất phương Nam cũng được hiện lên chân thực trong từng thước phim, qua đó tạo ra những giá trị vượt thời gian mà hiếm phim truyền hình nào ngày nay có được.

Đó cũng chính là lý do khiến cho Đất Phương Nam trở thành bộ phim kinh điển trong lòng nhiều khán giả, nhận về vô vàn phản hồi tích cực cùng những lời khen ngợi của giới chuyên môn. Bộ phim được phát sóng trên kênh HTV9, trở thành phim truyền hinh đầu tiên của Việt Nam được xuất bản sang Mỹ dưới dạng DVD vào năm 2003.

Tình người và vẻ đẹp Việt một lần nữa được ca ngợi trong bản điện ảnh 2023

Được bảo chứng bởi đạo diễn Nguyễn Quang Dũng và đồng sản xuất bởi Trấn Thành - người đã có thành công trước đó cùng Bố Già và Nhà Bà Nữ, Đất Rừng Phương Nam đã giành được nhiều kỳ vọng của khán giả ngay từ khi công bố dự án. Dựa trên tác phẩm văn học cùng tên của nhà văn Đoàn Giỏi và bộ phim Đất Phương Nam, Đất Rừng Phương Nam quy tụ dàn diễn viên trẻ sáng giá, cùng nhiều tên tuổi có tiếng khác trong giới làm phim, trong đó bao gồm nhân vật chính Bảo Khang trong vai cậu bé An, Tuấn Trần - Út Lục Lâm, Trấn Thành - bác Ba Phi, Tiến Luật - ông Tiều, Băng Di - Tư Mắm, Hồng Ánh - mẹ của An…

Khác với bản truyền hình, phiên bản điện ảnh tập trung vào câu chuyện của bé An và Út Lục Lâm - một kẻ chuyên ăn trộm được mẹ An nhờ giúp đỡ trong lúc loạn lạc. Xuyên suốt con đường tìm cha của An, người xem được chứng kiến vẻ đẹp hùng vĩ và nên thơ của miền Tây Nam Bộ. Đó là những khu chợ nổi đầy nhộn nhịp sôi động, những cánh đồng bạt ngàn với đàn chim bay lượn, là những vùng đất hoang sơ với cái ráng vàng của hoàng hôn buông xuống. Sự chỉn chu, đầu tư vào phần nhìn đã khiến cho thiên nhiên đất Việt hiện lên đầy trữ tình và hoành tráng, dù trong thời kỳ loạn lạc nhưng đâu đó vẫn có sự nên thơ của đất trời.

Phần hình ảnh đầy ấn tượng của Đất Rừng Phương Nam

Không khỏi bị đưa lên bàn cân với dàn diễn viên cũ, dàn diễn viên của Đất Rừng Phương Nam bản điện ảnh được đánh giá là tròn vai và mang lại nhiều cảm xúc cho khán giả. Trong vai bé An, Hạo Khang đã có những phân cảnh đầy cảm động khi nhận cha, cùng với nét mặt đượm buồn nhiều suy tư xuyên suốt cả bộ phim. Ngoài ra, Tuấn Trần cũng có cho mình một vai diễn ấn tượng sau thành công từ Bố Già, có chiều sâu và hành trình phát triển nhân vật rõ ràng nhất trong dàn diễn viên của Đất Rừng Phương Nam.

Một trong những điểm nhấn đáng chú ý nhất của bộ phim phải kể đến tinh thần yêu nước của người dân Việt Nam. Giữa chiến tranh loạn lạc, nhiều hội nhóm hiện lên với đặc điểm và tính chất khác nhau, nhưng đều vì một mục đích chung là tìm kiếm độc lập tự do cho dân tộc. 

Chúng ta có thầy Bảy với hội kịch tuyên truyền tư tưởng cho người dân; chú Tiều, Võ Tòng hay cha của bé An - Hai Thành - là những người hi sinh bản thân mình để làm việc cho đất nước; hay đơn giản như bác Ba Phi - người nông dân chân chất, phẫn nộ cùng cực trước cảnh nước mất nhà tan, vang lên tiếng nói nhỏ bé trước mũi súng của bọn Pháp, để rồi gục ngã bởi chính tay bọn bán nước. Tạm bỏ qua những yếu tố về lịch sử, điểm nhấn này của phim đã tạo ra cảm xúc hào hùng cho người xem, mang đến cao trào về một tinh thần dân tộc sắt son của người Việt Nam.

Với cái kết mở đầy mong chờ, khán giả dự đoán Đất Rừng Phương Nam sẽ còn có những phần tiếp theo, mở ra một giai đoạn mới của điện ảnh Việt Nam - khi những bộ phim thời chiến được đầu tư và ra mắt khán giả. Tuy nhiên, vẫn phải nhìn nhận khách quan rằng để có thể tiếp tục chạm vào khán giả, đoàn làm phim Đất Rừng Phương Nam cần cải thiện nhiều hơn về những yếu tố lịch sử đang gây tranh cãi gắt gao trên mạng xã hội. Hiện tại, bộ phim đã thu về hơn 75 tỷ doanh thu chỉ trong 1 tuần kể từ khi công chiếu sớm, cùng với đó là hơn 200 nghìn lượt thảo luận trên mạng xã hội, thể hiện rõ sức hút và độ thành công không tưởng (theo YouNet Media).

Đọc thêm: #Casestudy: Trấn Thành - Tên tuổi điện ảnh Việt đang "trấn giữ" doanh thu phòng vé mùa phim tết

Nhiều tranh cãi đáng tiếc

Mặc dù nhận về những con số tích cực là thế, nhưng Đất Rừng Phương Nam phiên bản điện ảnh lại gặp nhiều lùm xùm ngay từ thời điểm chưa ra mắt. 

Trước đó, khi trailer và poster của bộ phim được tung ra, đã xuất hiện nhiều ý kiến trái chiều về vai diễn bác Ba Phi của Trấn Thành. Trong Đất Phương Nam, bác Ba Phi được thể hiện bởi diễn viên Mạc Can - người đã thành công xây dựng hình ảnh ông lão dí dỏm, thích kể chuyện làm thú vui cho mọi người xung quanh. Chính vì thế, hình ảnh bác Ba Phi Trấn Thành có phần cảm xúc hơn, trẻ trung hơn, thiếu chất “đời” và “thật” trên poster đã khiến nam diễn viên vấp phải nhiều tranh cãi. Hay vị trí sắp xếp trên poster của Tuấn Trần và Hạo Khang cũng khiến khán giả thắc mắc đâu mới là diễn viên chính của bộ phim.

Đỉnh điểm của những tranh cãi trong Đất Rừng Phương Nam dần trở nên nghiêm trọng sau khi bộ phim được công chiếu sớm. Cụ thể, nhiều khán giả đã phản ánh về việc tên gọi của các bang hội xuất hiện trong phim: Nghĩa Hòa đoàn và Thiên Địa hội. Việc đề cao vị thế của các nhóm kín này đã khiến người xem không khỏi bức xúc vì những vấn đề xoay quanh yếu tố lịch sử cũng như sự liên tưởng đến các hội nhóm từ thời nhà Thanh Trung Quốc. Ngay sau đó phía Đất Rừng Phương Nam cũng đã lên tiếng, quyết định sửa Nghĩa Hòa đoàn và Thiên Địa hội thành Nam Hòa đoàn và Chính Nghĩa hội trước thềm phim chính thức ra mắt từ 20/10.

Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cũng chia sẻ với VTV rằng những chi tiết thay đổi chỉ hướng đến mong muốn một sự đa dạng trong phim:

“Bản thân mình và những người làm phim rất buồn. Bởi vì chúng tôi muốn làm một bộ phim nói về tình người, về gia đình của một vùng đất, của một thời kỳ loạn lạc.”

Sự thay đổi kịp thời này cũng nhanh chóng làm dịu dư luận. Có thể thấy rõ, sự kỳ vọng của khán giả đặt vào Đất Rừng Phương Nam là rất cao. Bởi lẽ, giá trị mà bộ phim mang lại không chỉ thành công về mặt điện ảnh, mà còn là cú nổ lớn đối với truyền thông, nhất là khi thời gian gần đây điện ảnh Việt Nam đang quá vắng bóng một sản phẩm chất lượng. Cùng con số doanh thu trước đó, bộ phim được dự đoán sẽ trở thành tác phẩm Việt Nam ăn khách trong năm 2023.