Từ trước đến nay, nghề influencer vẫn thường được coi là một nghề hào nhoáng, thời thượng. Ai làm influencer cũng mặc định được coi là có một cuộc sống trong mơ, được nhiều người ngưỡng mộ, dễ dàng có thu nhập cao. Thế nhưng, đằng sau những hình ảnh chỉn chu trên MXH, đằng sau trăm triệu followers là rất nhiều áp lực đi kèm với sự nổi tiếng. Đáng nói, một lượng lớn influencer hiện nay là các bạn trẻ thuộc gen Z. Bản chất thế hệ đã vốn nhiều lo âu, lại trưởng thành trong đúng giai đoạn thế giới có quá nhiều biến động, influencer Gen Z lại càng có nguy cơ đối mặt với áp lực và các vấn đề về sức khoẻ tinh thần. 

Về chủ đề này, The Influencer đã có một cuộc trò chuyện ngắn với Trúc Linh - một TikToker về lĩnh vực phát triển bản thân/ lifestyle với hơn 120k follower. Tốt nghiệp Học viện Ngoại Giao, từng có kinh nghiệm trong lĩnh vực quảng cáo truyền thông, nhưng Trúc Linh quyết định theo đuổi sự nghiệp làm influencer một cách chuyên nghiệp, và bắt đầu với nền tảng TikTok. Sau gần một năm làm TikTok, Trúc Linh cũng đã trải qua một vài giai đoạn burnout, và có những chia sẻ rất chân thật, thẳng thắn về chủ đề này. 

Trong gần 1 năm làm TikTok, bạn đã từng trải qua những giai đoạn căng thẳng nào? 

Giai đoạn căng thẳng đầu tiên là thời điểm mình vừa làm Khoá luận tốt nghiệp Đại học, vừa ôn thi IELTS, vừa làm thêm ở công ty, cùng với đó là sản xuất nội dung trên TikTok. Lúc đó, dù chưa thực sự nghiêm túc theo đuổi công việc TikToker hay có ý định kiếm tiền từ nó, nhưng vì đang tham gia một cuộc thi của TikTok, nên mình cũng phải dành nhiều thời gian với mong muốn đạt giải. Hàng ngày phải sáng tạo nội dung, cùng lúc vẫn phải hoàn thành rất nhiều việc khác, mình cảm thấy rất mệt mỏi. Mình nghĩ đây cũng là vấn đề thường gặp với các bạn mới làm TikTok, vì một bộ phận lớn các bạn vẫn duy trì một công việc chính khác, song song với việc sản xuất nội dung TikTok. Lúc này, mình chọn cách tạm dừng 1-2 tháng để tập trung vào những việc quan trọng hơn, và giảm bớt áp lực cho bản thân.

Giai đoạn gần đây khi quay trở lại làm một cách nghiêm túc và có những hợp đồng quảng cáo đầu tiên, mình lại đối mặt với một áp lực khác - áp lực phải luôn có câu chuyện mới để kể. Mình định hình kênh nghiêng về storytelling hơn là chia sẻ kiến thức dạng chuyên gia, vì tự mình cảm thấy bản thân còn nhiều thiếu sót nên không muốn lên mạng dạy đời mọi người quá nhiều. Mình muốn khán giả lớn lên cùng mình, follow kênh vì yêu thích con người, tính cách và thích xem những trải nghiệm, quan điểm sống của mình. Khi khán giả yêu quý vì chính con người mình thì sau này mình có làm content ở nền tảng nào hoặc làm dự án gì họ cũng sẽ ủng hộ. Vì lựa chọn hướng đi này, mình có áp lực là luôn luôn phải làm mới bản thân, luôn luôn có những trải nghiệm mới, câu chuyện mới để có tư liệu sản xuất nội dung. 

Chưa kể đến yếu tố bên ngoài, thời điểm mình bắt đầu làm TikTok khoảng 10 tháng trước, mọi chuyện dễ dàng hơn rất nhiều. Gần đây, thuật toán TikTok thay đổi, khiến số lượng các video được lên top xu hướng ngày càng ít, cạnh tranh ngày càng cao. Mình không có nhiều tiền để chạy quảng cáo, thì bắt buộc mình phải đổ nhiều chất xám vào từng nội dung, phải đầu tư hơn trong từng kịch bản.

Từ những trải nghiệm này, bạn nghĩ rằng một content creator nói chung thường sẽ phải đối mặt với những nhóm áp lực nào? 

Mình nghĩ rằng các content creator nói chung, và TikToker nói riêng thường sẽ phải đối mặt với những nhóm áp lực sau:

• Thứ nhất là việc video có viral hay không. Với bất cứ nền tảng nào, nếu hàng loạt nội dung mình sản xuất ra đều không viral, creator thường sẽ cảm thấy rất nản.
• Thứ hai là cách khán giả đón nhận, phản hồi với nội dung. Dù đã có những thay đổi tích cực, cộng mạng mạng Việt Nam đôi khi vẫn còn khá toxic. Đôi khi, những video được lên trang xu hướng chưa hẳn là những nội dung hay, mà là những video gây tranh cãi, “bị chửi” nhiều.
• Thứ ba là áp lực từ chính bản thân mình. Ở giai đoạn bắt đầu và chưa có thu nhập ổn định với nghề, creator sẽ có rất nhiều mối băn khoăn. Liệu mình có còn đủ sức để tiếp tục sản xuất nội dung không? Tại sao người ta kiếm được 100-200 triệu mỗi tháng, còn mình có tháng chẳng kiếm nổi 2-3 triệu? Làm thế nào để liên tục có ý tưởng nội dung mới?…
• Cuối cùng là áp lực từ những thay đổi trên nền tảng. Thuật toán thay đổi, định dạng nội dung thay đổi, creator phải nhanh chóng hiểu được những sự thay đổi này để có sự thích nghi phù hợp.

Cụ thể, áp lực lớn nhất đối với bạn là gì? 

Áp lực lớn nhất đến từ chính bản thân mình. Mình thường xuyên rơi vào trạng thái cạn nội dung. Như đã chia sẻ ở trên, nội dung trên kênh chủ yếu đến từ trải nghiệm cuộc sống của mình, giai đoạn này ảnh hưởng dịch bệnh mình cũng không làm được quá nhiều việc, cũng không đi được nhiều nơi, nhiều kế hoạch không thể thực hiện. Mình thường xuyên có cảm giác thiếu trải nghiệm, thiếu những câu chuyện để kể. Dù vậy, tại thời điểm hiẹn tại, áp lực này vẫn ở mức có thể kiểm soát, và thúc đẩy mình phát triển và trải nghiệm nhiều hơn. 

Ngoài ra, mình còn có một áp lực khác đến từ những người thân quen. Mình vẫn chưa hoàn toàn thoải mái với việc những người bạn của mình follow và xem những video mình sản xuất. Mình luôn cố gắng sống thật trên MXH, nhưng đôi khi trên TikTok, mình cũng phải biến tấu sao cho câu chuyện thu hút, hấp dẫn hơn với phần đông khán giả. Rất khó để mình ngoài đời thật giống với mình trên MXH 100%, nên đôi khi bạn bè xem được rồi trêu đôi lúc cũng thấy ngại cười. Nhưng đó cũng là động lực khiến mình cố gắng tạo ra những content hay hơn, chất hơn, thật hơn.

Còn với áp lực từ khán giả, mình nghĩ rằng bản thân có cách tiếp cận tương đối lành mạnh. Cũng có những video của mình không được ủng hộ, nhưng mình nghĩ đơn giản là do mình có sai sót về nội dung, về kỹ thuật, mình sẽ sửa trong những video sau để nội dung được trọn vẹn hơn. Với những bình luận kiếm nhã, mình bỏ qua và không để ảnh hưởng đến cảm xúc của mình.

Nhiều người cho rằng làm TikTok là một công việc có thời hạn. Quan điểm của Linh về điều này? 

Mình nghĩ rằng đúng là làm TikToker là một công việc có thời hạn, nhưng không ai biết thời hạn đó là bao giờ. Tính thời hạn này phụ thuộc rất nhiều vào sự phát triển của nền tảng. 2 năm trước, hiếm ai hình dung được TikTok lại phát triển mạnh đến như ngày hôm nay. 1 năm sau, cũng không ai biết trước TikTok sẽ thay đổi như thế nào. 

Hơn nữa, mình nghĩ rằng hết thời này thì sẽ lại chuyển sang thời khác. Không phải TikTok thì có thể là các nền tảng khác. Vì vậy, mình mới tập trung mạnh vào phát triển thương hiệu cá nhân. Nếu như mình có một thương hiệu đủ mạnh, không có TikTok, khán giả sẽ tìm và follow mình trên những nền tảng khác. Việc xây dựng kênh TikTok với mình chỉ là điểm khởi đầu, quan trọng nhất là có những người theo dõi trung thành và để lại được ấn tượng khác biệt trong mắt người xem. 

Trong cộng đồng TikToker, mình tin rằng mọi người điều có cùng suy nghĩ rằng làm TikToker là một công việc có thời hạn, chưa kể mức độ cạnh tranh và mức độ đào thải trên nền tảng này ngày càng lớn.

Mức độ đào thải creator trên nền tảng này đến từ lý do nào? 

Hiện giờ, hành vi lướt của người dùng ngày càng nhanh, một video hài hước người ta có thể cười một cái xong lướt đi luôn. Việc để người dùng dừng lại để xem một video, cảm thấy creator này còn có thể có những nội dung hay hơn nữa và ấn follow kênh của mình ngày càng khó. Họ hiện đã có quá nhiều sự lựa chọn. Khi người dùng follow ít hơn, lượt view ngày càng ít, creator nào không có sự đột phá thì sớm muộn cũng sẽ bị đào thải. Không phải vì khán giả hay nền tảng, mà vì chính bản thân họ cảm thấy nản lòng, không còn động lực phát triển, cũng không có nguồn thu nhập ổn định để duy trì.

Mức độ đào thải này cũng dẫn đến sự phân cấp rất lớn trong cộng đồng creator trên TikTok. Câu chuyện về những TikToker thu nhập vài trăm triệu mỗi tháng mà mọi người có thể đọc trên báo chí là hoàn toàn có thật. Họ là những người phát triển có chiến lược, nội dung có điểm khác biệt, nhãn hàng dễ dàng tap-in vào câu chuyện cuộc sống và những nội dung họ sản xuất. Thế nhưng mặt khác, có rất nhiều creator dù có nhiều sự đầu tư và cố gắng nhưng vẫn không thể bật lên được, và nhiều người đã lựa chọn phải dừng lại. 

Còn cá nhân bạn, những dự định sắp tới của bạn để theo đuổi sự nghiệp influencer của mình? 

Trong năm tới, mình muốn có thể phát triển mạnh mẽ hơn nữa. Hiện tại, nội dung của mình ở mức tạm ổn, chính mình cũng chưa cảm thấy hoàn toàn hài lòng. Năm tới, mình muốn làm được những nội dung “chất” hơn, “đã” hơn, mà chính mình cũng cảm thấy tự hào để chia sẻ với những người xung quanh. Mình cũng sẽ đầu tư vào trải nghiệm nhiều hơn để có thêm nhiều chất liệu sản xuất nội dung. 

Đi xa hơn nữa, mình có định hưởng mở rộng nội dung đa nền tảng, muốn sức ảnh hưởng của mình có thể tạo thêm nhiều giá trị tích cực hơn cho cộng đồng. Cụ thể, mình muốn tìm cách thông qua kênh của mình, tận dụng sức ảnh hưởng của mình để hỗ trợ được nhóm những người yếu thế, người nghèo trong xã hội. Hiện tại, mình tập trung làm và kiếm tiền, tích luỹ cho những dự án có sức ảnh hưởng lớn hơn sau này. Mình tự tin rằng, nếu mình tập trung phát triển, việc kiếm tiền hay tăng thu nhập là chuyện không quá khó. Thế nhưng, nếu như chỉ làm vì tiền thì mình không nghĩ rằng mình có đủ động lực để đi thật lâu, thật xa với nghề. Đích đến cuối cùng của mình vẫn là tạo ra những giá trị tích cực, thiết thực cho cộng đồng.

Cảm ơn Trúc Linh và chúc bạn thành công với mọi dự định của mình.